Bakü-Ceyhan'a Suudi freni...

Muharrem SARIKAYA

Suudi Arabistan, bir süre önce yeni petrol sahaları açma kararı alıyor. Uzur süredir yeni petrol sahaları açmama konusundaki tutumu ile tanınan Suudi Arabistan'ın bu yeni kararı Türkiye'yi ne yönde etkiler?

Petrol, özellikle Bakü-Ceyhan boru hattı uzmanlarına göre, bu karar en çok Türkiye'yi olumsuz etkileyecek.

Nedenine gelince:

Azeri Petrolleri Operasyon Şirketi'ni (AIOC) oluşturan bazı petrol şirketleri uzun süredir Bakü-Ceyhan hattına sıcak bakmıyorlar.

Şirketlerin gerekçesi de belli:

Boru hattının ilk aşamada maliyetinin yüksek olacağı...

ABD yönetiminin bu konudaki bütün baskılarına rağmen, şirketler Bakü-Ceyhan hattına soğuk bakmaya devam ediyorlar.

Petrol firmaları üzerinde çalışmalarda bulunan bir uzmana göre, Suudi Arabistan'ın kararı, Bakü-Ceyhan'a vurulan bir darbe...

Uzmanın gerekçesine göre, petrol fiyatları uzun süredir zaten çok aşağı seviyelerde seyrediyor.

Durum böyle olunca Bakü-Ceyhan boru hattının verimli olabilmesi için gerekli olan fiyat bir türlü yakalanamıyor.

Bir de buna Suudi Arabistan'ın yeni açacağı sahalardan çıkacak petrol eklendiğinde, fiyatın uzun bir süre daha yukarı çıkması olasılığı görülmüyor.

* *Ê *

Konuyu dün Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Prof. Ziya Aktaş'a soruyoruz.

Bakan Aktaş, Suudi Arabistan'ın aldığı kararı bir süre önce gazetede okuduğunu belirtiyor.

Bunun Bakü-Ceyhan'a etkisinin ne olacağı sorusuna ise şu karşılığı veriyor:

‘‘Bir sorun yaratabilir. Ancak bunun çok yüksek boyutlu olacağını sanmıyorum.’’

Bakan Aktaş, gerekçesini de şu sözlerle açıklıyor:

‘‘Bakü-Ceyhan, Kazak petrolü ile de ilgili olduğu için büyük bir sorun yaratacağını sanmıyorum...’’

Prof. Aktaş, bakanlık olarak hedeflerinin, Bakü-Ceyhan Boru Hatları Anlaşması'nın birkaç ay içinde imzalanması olduğunu vurguluyor.

Bu amaçla her türlü hazırlığı yaptıklarını belirtiyor.

İlginç bir tespitte bulunuyor:

‘‘Anlaşma hazır olduğunda Meclis'in onayından da geçmesi gerekiyor. Bu nedenle bakarsınız tam seçim hazırlıkları devam ederken Meclis'i olağanüstü toplantıya da çağırabiliriz...’’

Bakan Aktaş, böylece mevcut Meclis'in son kararının veya gelecek olan Meclis'in ilk kararının boru hattı ile ilgili olacağını vurguluyor.

Bakü-Ceyhan boru hattı üzerindeki riskleri kaldırmak için çaba gösterdiklerini belirten Bakan Aktaş şöyle diyor:

‘‘Örneğin Ruslar, uzun süredir Kazakistan'a, petrolünü Novorossisk üzerinden geçirmesi için baskı yapıyor. Bu açıdan da biz elimizi biraz çabuk tutmak istiyoruz...’’

* *Ê *

Bakan Aktaş, ABD yönetiminin Bakü-Ceyhan ile ilgili son dönemdeki Ankara'daki faaliyetlerini de sıralıyor.

ABD Eximbank'ın bir şubesi 1 Nisan tarihinde Ankara'da açılıyor.

Ayrıca, Amerikan girişimcilerinin ülke dışındaki yatırımlarını sigorta eden ABD'nin resmi sigorta kuruluşu OPIC Marketing Direktörü, bir süre önce ABD'nin Ankara Büyükelçiliği'nde göreve başlıyor.

Bunun yanı sıra Türkmenistan doğalgazı ile ilgili de önemli bir gelişme yaşanıyor.

Türkmen Cumhurbaşkanı Türkmenbaşı, Petrol Bakanı'nı 17 Şubat'ta Ankara'ya gönderiyor. Bu ayın içinde de Doğalgaz Anlaşması'nın imzalanacağına kesin gözüyle bakılıyor.

* *Ê *

Ankara 1990'dan bu yana Bakü-Ceyhan ile uğraşıyor. Her aşamada da bir sorunla karşılaşıyor.

Dokuz yıllık uğraşı sonucu olumlu bir adım atıldığında, bu kez ummadığı bir bölgenin, Suudi Arabistan'ın freni ile karşılaşıyor.

Ancak, Bakan Aktaş bütün bunlara rağmen bu kez umutlu olduklarını kuvvetli bir şekilde kayda geçiriyor.