Ayaklar neden şişer?

Özellikle toplardamar sisteminde kan dolaşımının bozulması (varisler) ayak şişmelerinin ilk nedeni olarak gösteriliyor. Lenf sisteminde meydana gelen tıkanmalar da şişmelere yol açabiliyor. Bu durum bazen o kadar ileri noktalara varabiliyor ki böyle durumlarda “fil ayağı” tanımı kullanılıyor. Ayak damarlarındaki şişme yalnızca toplayıcı sistemlerin yetersizliği ile de ilgili değil. Mesela kalp yetmezliği de ayaklarda şişmeye yol açabiliyor ve ayak bileği bölgesindeki iki taraflı şişlikler gizli bir kalp yetmezliğinin ilk ve tek işareti olabiliyor.
Böbrek ve karaciğer yetmezliklerinde de ayaklarda şişme önemli bir belirti. Her ikisinde de neden protein yapımının azalması ya da kaybının artması ile protein dengesinin bozulması. Yani “hipoproteinemi”dir. Protein azalınca toplardamar sisteminin kanın sulu kısmını damar içinde tutması güçleşiyor, doku aralığına sızan vücut sıvısı ödeme yol açıyor.
Ayak şişmesinin ortopedik, romatolojik, nörolojik daha pek çok nedeni var. Ortopedik sebeplerin başında eklem ve çevresindeki dokuların zarar görmesi geliyor. Pek çok romatizmal hastalık ilk işaretini ayak şişmeleriyle veriyor. Ayrıca alerji de önemli bir faktör. Herhangi bir nedenle meydana gelen her türlü alerjik hadise ayak şişmesine yol açabiliyor. Ayrıca bu bölgedeki ciltte meydana gelen iltihabi paraziter enfeksiyonlar, mantar enfeksiyonları da şişme nedeni olabiliyor.

ŞEKER HASTALIĞINIZ VARSA

Ayak şişmesi diyabetlilerde de sık görülen bir problemdir. Diyabet ayarının iyi olmadığı durumlarda ayaklarda uyuşma, yanma, karıncalanma ve ödem sık görülen işaretlerdir. İlaçların da ayak şişmesi yapabileceği biliniyor.
Özellikle her iki ayağınızı da ilgilendiren şişmeler uzun sürer ya da sık tekrarlarsa ciddiye alın, önemli bir sağlık sorununun işareti olabilir. Şişmeye ek olarak kızarma, ağrı, kaşıntı, sulanma, kanama, ciltte kahverengi mor renk değişimleri varsa en kısa zamanda doktorunuzla konuşmanız gerekiyor.

Dr. Evren ALTINEL: Neden kan şekerim sabahları daha yüksek çıkıyor

Şeker hastaları, belirli zamanlarda kan şekeri düzeylerini kontrol etmelidir. Sabah aç karına yapılan ölçüm ile kahvaltının ilk lokmasından iki saat sonra yapılan tokluk şekeri değerlendirmesi en sık yapılan kontrollerdir. Bazen gece, yatmadan önce de kan şekerine bakılması önerilir. Amaç hastalarının gece şeker düzeyleri hakkında da fikir sahibi olmaktır.
Kimi şeker hastaları, sabah ölçtükleri şeker değerinin bir önceki gece, yatmadan ölçtüklerinden daha yüksek olduğunu görünce tereddütte kalır.�

ŞAFAK ETKİSİ

Sabahları kan şekerinin yüksek olması, gece yatmadan önce yapılan atıştırmalara, ilaç ya da insülin dozajıyla ilgili uygunsuzluklara bağlı olabilir. Ancak, tıpta Dawn Fenomeni ve Somogy Etkisi diye adlandırılan iki durumda sabah açlık şekerleri yüksek çıkar. Dawn Fenomeni, diğer adıyla Şafak Etkisi’nde gece salgılanan kortizol, büyüme hormonu, adrenalin, glükagon gibi kontrainsüliner hormonların etkisiyle kan şekeri yükselir.
Somogy Etkisi ya da Rebound Etkisi’ndeyse gece yatarken kan şekeri düşük ama sabah yüksek çıkar. Kan şekeri düşünce kas ve yağ dokularda depolanmış olan glikojen glikoza dönüşür. Böylece kan şekeri yeniden yükselir.
Geceleri 02.00-08.00 arasında oluşabilecek kan şekeri düşmelerinden korunmalıdır. Saat 03.00-04.00 civarında kan şekeri ölçülerek düşükse Somogy, yüksekse Dawn Fenomeni ayırıcı tanısı yapılabilir. Gece ara öğününde protein/yağ içerikli seçimler yapmak, akşam yemeğinden sonra 30 dakika yürümek gibi önlemler alınabilir.

Yazın melanoma riskine dikkat edin

Güvenilir birkaç çalışmada güneş kremlerinin cilt kanserini önlediği bilgisinin pek de doğru olmadığı gösterildi. Bazı araştırmacılar güneş kremi kullananlarda en tehlikeli cilt kanseri olan melanomaya yakalanma riskinin arttığını bile düşünüyorlar. Önemli bir nokta da şu: Güneş kremleri cildinizin D vitamini üretme görevini yerine getirmesine de mani oluyor.
D vitamini ihtiyacımızın yüzde 90’ından fazlası güneş ışınlarının etkisiyle cildimizde üretiliyor. Uzun süre güneşte kalmasına rağmen bedeni D vitamini fakiri olmaya devam eden birçok çocuk ve yetişkinde eksikliğin temel nedeninin güneş kremleri olduğu biliniyor.
Bu dezavantajdan kurtulmak için güneş kremi sürmeden önce 15-30 dakika –kremsiz/korumasız- güneşlenin, güneş kremini daha sonra uygulayın.