İtalya’da ‘Mona Lisa'nın ilk versiyonu mu!' davası
Güncelleme Tarihi:
1960’larda Londra’daki bir evde asılı duran Leonardo da Vinci’nin meşhur Mona Lisa tablosunun bir kopyasının, Paris’te Louvre Müzesi’ndeki asıl tablonun ilk versiyonu olup olmadığına yönelik ilginç dava bu hafta İtalya’da başladı.
2012 yılında Mona Lisa Vakfı adındaki kuruluş, bu tablonun Leonardo da Vinci’nin ikinci Mona Lisa tablosu olduğunu büyük bir tanıtımla iddia etti. Bu iddia hem ressamın öneminden hem de Mona Lisa’nın dünyanın en meşhur tablolarından biri olması dolayısıyla sanat dünyasında büyük yankı uyandırdı.
‘YÜZDE 25’İ BİZİM’
Vakıf, İsviçre’de yaptığı tanıtımda ileri sürdüğü bir dizi kanıtla bu tablonun Mona Lisa portresinin bilinmeyen bir önceki versiyonu olduğunu iddia etti. Ancak eserin sahibinin kendileri olmadığını da belirtti. Tablonun, adı açıklanmayan uluslararası bir konsorsiyuma ait olduğu açıklandı. Londra’da yaşayan çift ‘Tablonun yüzde 25’i bizim’ diyor. BBC’ye konuşan Andrew-Karen Gilbert çifti, tablonun yüzde 25’ine sahip olduklarını iddia ediyor. Çift, Mona Lisa Vakfı bu açıklamayı 2012 yılında yaptığında vakıfla bağlantıya geçtiklerini ve bu bilgiyi verdiklerini ancak vakfın resmin sahibine dair bir açıklama yapamaması sebebiyle kime karşı yargı yoluna gitmeleri gerektiğini bilemediklerini söylüyor.
ABD’nin California Eyaleti’nden Mona Lisa Vakfı’nın iddiasını araştırmak üzere İsviçre’ye uçan Profesör Jean-Pierre Isbouts ise başta bu iddiaya karşı şüpheyle yaklaştığını ancak tablonun önünde 5 dakika durduktan sonra bunun bir Da Vinci tablosu olduğuna inandığını söylüyor. Profesör aynı zamanda kimi tarihi kanıtlara baktığı zaman da bunun Da Vinci olduğuna kanaat getirdiğini aktarıyor. Jean-Pierre Isbouts, 16. yüzyıl tarihçilerinden ve Da Vinci’nin biyografisini yazan Giorgio Vasari’ye göre, Da Vinci’nin daha önce de Mona Lisa tablosu üzerinde 4 yıl çalıştığını ve bu tabloyu yarım bıraktığını söylüyor. Isbouts, aynı zamanda kimi tarihi metinlerde Da Vinci’nin iki farklı alıcı için Mona Lisa tablosu üzerinde çalıştığını ve bunun da iki farklı tablo yapması ihtimalini ortaya çıkardığını belirtiyor.
‘İDDİALAR DOĞRU DEĞİL’
Mona Lisa Vakfı’na göre iki resmin renk düzlemi çalışıldığında da resmin Da Vinci tarafından yapıldığı ortaya çıkıyor. Amerikalı akademisyen, bilimsel araştırmaların da kompozisyona, kullanılan renklere ve resmin tarihine bakıldığında resmin Da Vinci tarafından yapıldığını ortaya çıkardığını aktarmakta. Ancak Oxford Üniversitesi’nden sanat tarihi profesörü Martin Kemp ise bu iddiaların doğru olmadığına inanıyor. Tarihçi Giorgio Vasari’nin Floransa üzerinde çalıştığını, bu yüzden Mona Lisa’nın bitmemiş olduğunu düşündüğünü ancak büyük ihtimalle Da Vinci’nin Mona Lisa’yı Floransa’dan gittikten sonra bitirdiğini aktarıyor.
İNGİLTERE’DE BULUNDU
Bazı kişilerin tablonun Da Vinci tarafından yapılmasına inanmasında eserin ortaya çıkışı da önemli rol oynuyor. Eleştirmen, sanat tarihçisi ve yazar Hugh Blaker, İngiltere’nin Somerset kentindeki bir köşkten 1913 yılında satın aldığında tablo birden ortaya çıkıyor. Aberystwyth Üniversitesi’nden Blaker’ın hayatını çalışan tarihçi Robert Meyrick, Blaker’ın bu tabloyu bulmasıyla bir şey yakaladığını düşündüğünü belirtiyor. Blaker; Rubens, Velázquez, El Greco, Manet, Constable ve Turner gibi çok ünlü ve yetenekli ressamların işlerini satarak başarı kazansa da Mona Lisa tablosunu hiç satamamış. Blaker’ın ölümünden sonra tablo bir başka sanat simsarı Henry Pulitzer’in eline geçiyor. Pulitzer’e göre Mona Lisa tablosu Louvre’deki aslından çok daha etkileyici. Pulitzer, bu eserin gerçekten de Da Vinci’ye ait olduğunu inanıyor ve bunu kanıtlamak için bütün parasını harcamaya başlıyor.
Londra’da yaşayan Andrew Gilbert ise BBC’ye yaptığı açıklamada, ailesinin 1964 yılında bu tablonun yüzde 25’ini satın aldığını gösteren bir belgeyi sundu. Pulitzer, resmi İsviçre’de bir bankadaki kasaya saklıyor; ölümünün ardından ise 2008 yılında tablo uluslararası bir konsorsiyumun eline düşüyor. Mona Lisa Vakfı ise Gilbert ailesinin iddiasına şiddetle karşı çıkıyor. Gilbert ailesi de bu iddialarını kanıtlamak için “sanat dünyasının Sherlock Holmes’u” olarak bilinen Uluslararası Sanat Kurtarma Kurumu’nun CEO’su Christopher Marinello’yla birlikte çalışıyor. Şimdiye kadar 510 milyon dolar değerinde sanat eserinin sahiplerine geri dönmesini sağladıklarını söyleyen Marinello, tablonun Da Vinci’nin olup olmadığını bilmediğini, sadece tablonun asıl sahibi olduğunu iddia eden Gilbert ailesine geri dönmesini sağlamaya çalıştığını söylüyor. Gilbert ailesi de tablonun Da Vinci’ye ait olup olmadığından emin değil.
KARAYİPLER BAĞLANTISI
İtalya’da bu hafta görülen duruşmada ise ilk defa Mona Lisa Vakfı, tablonun sahibinin Karayipler’deki Anguilla Adası’ndaki Mona Lisa Inc olduğunu açıkladı. Bir sonraki duruşma ise Mart ayında görülecek.