HÜRDANIŞ

Annelik emekliliğinden kimler yararlanabiliyor
İ. Hakan Süslü – İstanbul

HÜRRİYET’te 4 Temmuz’da çıkan 400 bin Türk kadına Almanya’dan maaş başlıklı habere atıfta bulunarak annenizle ilgili soru yöneltmişsiniz bana. Önce bahsetmiş olduğunuz habere kısaca değinmek istiyorum. Geçen yılın yaz aylarında Almanya’da yürürlüğe giren bir yasa ile 1 Ocak 1992 tarihinden önce doğum yapan annelere yapılan bir yıllık emeklilik

prim ödemesi, 2 yıla çıkarılmıştı. Bunun anlamı şu: Örneğin 1 Ocak 1992’den önce Almanya’da üç çocuk dünyaya getiren ve çocuklarını bu ülkede büyüten annelere, çocuk başına birer yıl emeklilik sigortasına prim yatırılıyordu. Örnekteki kadına, üç çocuktan dolayı eski uygulamaya göre üç yıl prim yatırılmış sayılıyordu. Ancak bilindiği gibi Almanya’dan emekli olmak için en az 5 yıl prim ödeme süresine sahip olmak gerekiyor. Bu durumda, söz konusu kadının emeklilik hakkı yoktu. Şimdi ise geçen yılın yaz ayında yürürlüğe giren ve halk arasında Annelik Emekliliği (Mütterrente) olarak bilinen yasa sayesinde, 1 Ocak 1992’den önce doğan her bir çocuk için anne adına ikişer yıl prim yatırılması öngörüldüğü için, örnek aldığımız kadına üç çocuktan dolayı üç yıl yerine 6 yıl prim yatırılmış sayılıyor artık. Yeni yasayla birlikte asgari 5 yılı aşan sigortalılık süresine sahip olan bu kadının, artık Almanya’dan emeklilik hakkı doğmuş oluyor. Okumuş olduğunuz haberin özeti bu.
ÇOKTAN OLMALIYDI
Annenizin de bu haktan yararlanıp yararlanamayacağını merak ediyorsunuz haliyle. Ancak şu an itibariyle 72 yaşında olup Türkiye’de yaşayan annenizin Almanya’da 17 yıl çalıştıktan sonra 1989 yılında Türkiye’ye kesin dönüş yaptığını yazmışsınız. Eğer kesin dönüş yaparken Alman Emeklilik Sigortası’nda biriken primlerini çekmediyse, annenizin 65 yaşını doldurmasıyla birlikte emeklilik hakkı doğmuş olması gerekiyor. Ama annenizin hiçbir kurumdan aylık almadığını belirtiyorsunuz. Neden Almanya’dan aylık bağlattırmadığınız anlaşılmıyor. Eğer bu durum bilgi eksikliğinden kaynaklanıyorsa, o zaman tavsiyem, Türkiye’de ikamet ettiği şehirdeki Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürlüğü’ne başvurup, Almanya’da sigortalı çalışmışlığına istinaden aylık talebinde bulunmanız. İrtibat kurumu konumunda olan SGK, annenizin başvurusunu Almanya’daki ilgili kuruma gönderip işleme konulmasını sağlayacaktır.
ÇOCUK YETİŞTİRME SÜRESİ
Bu arada siz Almanya doğumlu olduğunuz için annenizin emeklilik hesabına sizden ötürü iki yıl prim yatırılması gerekiyor. Eğer söz konusu çocuk yetiştirme süresi (Kindererziehungszeit) hizmet cetveline işlenmediyse, bu süreyi mutlaka işletmelisiniz. Çünkü bu sayede annenize 17 yıl yerine 19 yıl üzerinden aylık bağlanır. Kardeşiniz ise Türkiye doğumlu olduğu için, ilk iki yaşına kadar Almanya’da bulunduğu süre kadar annenizin emeklilik sigortasına prim yatırılır. Yani kardeşiniz doğumdan hemen sonra Almanya’ya getirildiyse o zaman iki yıl işlenir, bir yaşında annenizin yanına geldiyse o zaman sadece bir yıllık emeklilik primi yatırılır.
Çocuk yetiştirme sürelerini işletmek için Alman Emeklilik Sigortası’ndan V800 adlı formu temin edip, bunu doldurup aynı kuruma geri göndermeniz gerekiyor. Bu başvuruyu da SGK üzerinden yapabilirsiniz.



Emekli Sandığı’ndan emekli olmak pahalıya patlar
M. Topçu – Hollanda

EMEKLİ Sandığı’ndan emekli olmak için 25 yılı tamamlayacak şekilde yurtdışı borçlanması yapmanız gerekiyor. Türkiye’de 1 yıl 6 ay öğretmenlik yaptıktan sonra gittiğiniz Hollanda’da 1980 ile 2005 yılları arasında çalıştığını sigortalı süreden 23 yıl 6 ayı Emekli Sandığı’na borçlanmalısınız. Günlük borçlanma miktarı, SSK ve Bağ-Kur’la kıyaslandığından daha yüksektir. Çünkü, Emekli Sandığı Türkiye’de bıraktığınız derece ve kademeye göre yurtdışı sürelerinizi intibak etmek suretiyle günlük borçlanma miktarını tespit ediyor. Ortalama günlük 19 TL’den hesaplayacak olursak 23 yıl 6 ay için yaklaşık 160 bin TL ödemeniz gerekebilir.
SSK’DAN EMEKLİLİK
SSK’dan emekli olmak istiyorsanız, öncelikle bu kuruma tabi bir işyerinde 1-2 hafta fiilen çalışarak sigorta girişi yapmanız gerekiyor. Ardından, 5.000 günü tamamlayacak şekilde yurtdışı sürelerinizi borçlanmalısınız. Eksik olan 4.460 gün için 57.178 TL yatırmanız ve Hollanda’daki işsizlik ödeneğini durdurmanız halinde SSK’dan hemen emekli olabilirsiniz. Gördüğünüz gibi Emekli Sandığı’ndan emekli olmak, SSK ile kıyaslandığında neredeyse üç katına mal olacaktır. Buna karşılık, sandıktan bağlanacak aylık, SSK’nınkine göre 1.000 TL kadar daha yüksek olacaktır.
NELER GEREKİYOR
Başvuru için yurtdışı borçlanma formunun yanı sıra Hollanda’da gerek işçi gerekse öğretmen olarak çalıştığınız sürelerin kayıtlı olduğu sigorta hizmet cetveli gerekiyor. Sigorta hizmet cetvelinde yer alan sigortalı sürelerinize göre dolduracağınız başvuru formunu, posta yoluyla Türkiye’de ikamet adresinizin bulunduğu kentteki SGK İl Müdürlüğü’ne gönderebilirsiniz.

Yurt dışı sürem neden SGK kayıtlarında yok
Azime Çelik – Almanya

TÜRKİYE’de yaşayan bir ev kadını olduğunuzu ve Almanya’da 1982’den itibaren 26 çalışmış olmanıza rağmen bu sürenin SGK tarafından verilen hizmet dökümünde gözükmediğini belirtmişsiniz. Eğer siz 3201 sayılı kanun kapsamında yurtdışı borçlanması yaparsanız, ancak o zaman SGK kayıtlarında Almanya’da geçen 26 aylık sigortalı süreniz gözükür.
Türkiye’den emekli olmak için 5.000 gün borçlanmanız gerekiyor. Ödeyeceğiniz borç miktarı da 64.100 TL olarak size tebliğ edilecektir. Ancak bu kadar süreyi borçlanabilmeniz için, bu süre kadar ya sigortaya tabi bir işte çalışmanız ya da 18 yaşından sonra ev kadını olarak Almanya’da ikamet etmiş olmanız gerekiyor. Ev kadınlığı sürenizi borçlanabilmek için Almanya’da ikamet ettiğiniz kentteki nüfus dairesine (Einwohnermeldeamt) başvurup, ikamet kayıt belgesi (Meldebescheinigung) almalısınız.
Almanya’da ne kadar süre ikamet ettiğinizi bildirmediğiniz için, yurtdışı sürelerinizin Türkiye’den emekli olmaya yetip yetmeyeceğini kestiremiyorum. Ancak kesin olan şu ki, 26 aylık çalışma süreniz emekli olmanız için yeterli değil.

SSK’dan daha erken ve daha ucuza emeklilik
Mustafa Güney

TÜRKİYE’de kısa bir süreliğine de olsa 4/a sigorta koluna tabi çalışmanız, SGK’ya borçlanacağınız yurtdışı sürelerinizin eski adıyla SSK’da değerlendirilmesini sağlayacaktır. Ödeme açısından size getireceği bir dizi avantaj var. Bir kere, daha az prim ödeme günü ve daha erken yaşta emekli olabilirsiniz. Çünkü 25 yılın tamamını borçlanmak yerine, Almanya’da sigortalı işe başladığınız tarih Türkiye’de de sigorta girişi kabul edileceğinden, emeklilik kademesine de bu tarih itibariyle gireceksiniz. Bunun anlamı şu; işe giriş tarihine göre tabi olacağınız emeklilik kademesinde, 9.000 gün yerine, 3.600 ile 7.000 gün ve 44 ile 60 yaş arasında arasındaki yaş koşulu aranacak. Kısacası, eski adıyla SSK’dan hem daha erken yaşta hem da az parayla emekli olabileceksiniz.

SGK’dan hala yanıt alamadım
S.K. - Almanya

SOSYAL Güvenlik Kurumu’na geçen yılın ağustos ayında yaptığınız borçlanma başvurunuza henüz yanıt gelmediğini belirtiyorsunuz. Normal şartlar altında en geç 3 ay içinde size bir yanıt gelmiş olmalı. Öncelikle başvurunuzun İzmir SGK İl Müdürlüğü’ne ulaşıp ulaşmadığını soruşturmalısınız. Bunun için İzmir’deki SGK İl Müdürlüğü’nü 0232/ 483 30 39, 441 81 87 veya 441 78 25 numaralı telefondan arayıp başvurunuzun akıbetini sorabilirsiniz.
Eğer başvurunuz işleme konulup ancak size yanıt gecikmeli de olsa gelirse, yine de başvuruda bulunduğunuz tarihte geçerli olan günlük borçlanma miktarı üzerinden hesaplanacaktır. Yani size yeni yılda da gelirse, yaş şartında ise bir değişiklik olmaz, zira borçlanma yaş şartınız Almanya’daki sigorta giriş tarihiniz itibariyle belirleniyor.