152 milyon çocuk çalışıyor

Türkiye’de çocuk işçiliği ile mücadeleye ilişkin duyarlılığının artırılması amacıyla 2018 yılı “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı” ilan edildi. Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) verilerine göre dünyada yaşları 5 ila 17 arasında olan yaklaşık 152 milyon çocuk, işçi olarak çalışıyor. Bu çocukların 73 milyonu tehlikeli işlerde çalışıyor. Çocuk işçiler ağırlıklı olarak tarım sektöründe toplanıyor (yüzde 70.9). Çalışan her beş çocuktan hemen hemen biri hizmet sektöründeyken (yüzde 17,1) yüzde 11.9’u da sanayide çalışıyor. Bu çocukların yüzde 48’i 5-11 yaş, yüzde 28’i 12-14 yaş, yüzde 24’ü de 15-17 yaş aralığında.

DİSK Genel İş Sendikası’nın Nisan 2017’de yaptığı araştırmaya göre Türkiye’de çocuk işçi sayısı artıyor. 2012 yılında 601 bin olan 15-17 yaş arası çocuk işçi sayısı, 2016 yılına gelindiğinde 709 bine ulaştı. Bu çocukların 558 bini kayıt dışı çalıştırılırken, 150 bini sigortalı. Yani çalışan her 10 çocuktan 8’i kayıt dışı.

Türkiye’de çocukların yalnızca yüzde 2.8’i nitelikli okul öncesi eğitim (kreş ve gündüz bakım evleri) imkanına ulaşabilirken, 2016 yılında evlenen her 100 kişiden 18’i çocuktu. Yine DİSK’in raporuna göre Türkiye’de çocuklara yönelik şiddet ve istismar 2006 yılına göre yüzde 700 arttı. 2015 yılında açılan ‘çocuğa yönelik cinsel istismar’ dava sayısı 16 bin 957 oldu.

4+4+4 ETKİSİ
Çocuk işçiliğini önlemede en temel alanın eğitim politikaları olduğuna dikkat çeken raporda Türkiye’de hayata geçirilen 4+4+4 eğitim sisteminin çocuk işçiliğinin önünü açtığına dikkat çekiliyor.

İşçi Sağlığı İş Güvenliği Meclisi’nin verilerine göre iş kazası sonucu hayatını kaybeden çocuk işçi sayısı artıyor. 2012 yılında 32 çocuk, iş cinayetlerinde hayatını kaybetmişken, 2016 yılına gelindiğinde 56 çocuk iş cinayetleri sonucu hayatını kaybetti.

2018 MÜCADELE YILI
Türkiye’de çocuk işçiliği ile mücadeleye ilişkin duyarlılığının artırılması amacıyla 2018 yılı Başbakanlık Genelgesiyle “Çocuk İşçiliği ile Mücadele Yılı” ilan edildi ve “Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Ulusal Programı (2017-2023)” uygulamaya konuldu. Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Ortak Deklarasyonu metninde şu ifadeler yer aldı: “Toplumun çocuk işçiliği ile mücadele konusunda duyarlılığının artırılması ve Ulusal Programın politika ve hedeflerine en üst düzeyde katkı sağlanması için yapılacak olan tüm çalışmalarda çocuk işçiliği ile mücadeleye öncelik verilecektir. Çocukların, zorunlu eğitim süresince örgün ve yaygın eğitimde bulunmasını sağlayacak çalışmalar yürütülecektir.
Çocuk işçiliğine yol açan sebeplerden birinin yoksulluk olduğu gerçeğinden hareketle yetişkin aile bireylerinin istihdam edilebilmelerini sağlayacak aktif iş gücü politikaları uygulanacak, yoksul ailelere yönelik sosyal koruma yaygınlaştırılacaktır.”

ÇOCUK İŞÇİ ÇALIŞTIRMANIN CEZASI SADECE 1.853 TL
İş hukukçusu avukat Hasan Erdem, çocuk ve genç işçiler ile ilgili olarak hukuki mevzuat hakkında şu bilgileri verdiler:

· Çocuk işçi, 14 yaşını bitirmiş ancak 15 yaşını doldurmamış ve ilköğretimini tamamlamış kişidir.

· Genç işçi, 15 yaşını tamamlamış ancak 18 yaşını tamamlamamış kişidir.

· İşveren tarafından en az bir yıl çalışmış olan 18 yaşından küçük işçilere en az 20 gün ücretli izin verilmelidir.

· Kural olarak 15 yaşını doldurmamış çocukların çalıştırılması yasaktır. (İş Kanunu’na göre) Ancak, 14 yaşını doldurmuş ve zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış olan çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.

· 14 yaşını doldurmamış çocuklar; bedensel, zihinsel, sosyal ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde yazılı sözleşme yapmak ve her bir faaliyet için ayrı izin almak şartıyla çalıştırılabilirler.

· Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır.

· Zorunlu ilköğretim çağını tamamlamış ve örgün eğitime devam etmeyen çocukların çalışma saatleri günde 7 ve haftada 35 saatten fazla olamaz. Bu süre, on beş yaşını tamamlamış çocuklar için günde 8 ve haftada 40 saate kadar artırılabilir.

· Çocuk ve genç işçilerin hafta tatili izinleri kesintisiz kırk saatten az olamaz.

· İşveren, çalıştırma yaşı ve çocukları çalıştırma yasağı hükümlerine aykırı davranması durumunda, 1.853,00 TL tutarında idari para cezasına çarptırılır.