PARAMI YÖNETEBİLİYORUM
Güncelleme Tarihi:
Gençlerin Hayatı ‘Paramı Yönetebiliyorum’ ile Değişiyor.
‘Paramı YönetebiliyoruM’ projesinin başarısını, Infakto Research Workshop tarafından yapılan etki analizi sonuçları ortaya koyuyor. Paramı Yönetebiliyorum üçüncü yıl etki analizi ön sonuçları, kaydedilen aşamayı ve proje sonrası gençlerin finansal tutumlarında önemli ölçüde ilerleme sağladıklarını somut verilerle gösteriyor.
FİNANSAL TUTUMLARDA DEĞİŞİM YARATIYOR
Proje kapsamında verilen eğitimlerin, gençlerin hayatını nasıl etkilediğini de sorgulayan
araştırma, gençlerin eğitimlere katıldıktan sonra finansal tutumlarında değişim yaşadıklarını ortaya koydu. Gençlerde tutum değişikliği yaratan en büyük kazanım, tüketim ve bütçe alışkanlıklarını sorgulamaya başlamak oldu. Eğitim öncesinde katılımcıların yüzde 69’u aylık harcamalarını tam olarak bildiğini belirtirken, eğitimler sonrasında bu oran yüzde 85 oldu.
Paramı Yönetebiliyorum öncesi belirli dönem sonlarında ne kadar para harcadığını her zaman hesapladığını söyleyen katılımcıların oranı ise yüzde 28’den yüzde 44’e çıkarak 16 puanlık bir artış gerçekleştirdi. Her ayın ya da yılın başında, her zaman bütçe yapan gençlerin oranı da yüzde 22’den yüzde 37’ye çıktı.
Eğitimlerin ardından bilgi düzeyinde değişenler: | ||||
| Eğitim öncesi | Eğitim sonrası | |||
| Gündelik hayatta tasarruf yöntemleri hakkında bilgi sahibiyim | 62% | 84% | ||
| Zorunlu tüketim, ihtiyaçlar – lüks tüketim, istekler hakkında daha bilinçliyim | 61% | 83% | ||
| Bütçe yapma konusunda bilgiliyim | 60% | 82% | ||
| Tüketici haklarını biliyorum | 62% | 76% | ||
| Planlı borçlanma hakkında bilgiliyim | 44% | 65% | ||
| Eğitimlerin ardından finansal tutumlarda değişenler: | ||||
| Eğitim öncesi | Eğitim sonrası | |||
| Aylık harcamalarımı tam olarak biliyorum | 69% | 85% | ||
| Belirli dönem sonlarında ne kadar para harcadığımı her zaman hesaplarım | 28% | 44% | ||
| Her ayın ya da yılın başında, her zaman bütçe yaparım | 22% | 37% |
PROJE TÜRKİYE’DEN ROMANYA’YA SIÇRADI
STEFANIA POPP
JUNIOR ACHIEVEMENT ROMANYA CEO’SU
Stefania Popp Junior Achievement Romanya CEO’su Paramı Yönetebiliyorum projesi, eğitim içeriği, başarılı sonuçları ve tüm bankalarıkapsayan katılımcı modeliyle Visa Europe’taki diğer ülkeler için de önemli bir örnek oldu.Romanya’da yapılan araştırmaların, finansal okuryazarlık eğitiminin Romen halkı içinde zaruri bir ihtiyaç olduğuna işaret etmesi üzerine proje, Haziran 2012’de BaniIQ (ParaIQ) adıyla Romanya’da da hayata geçirildi. BaniIQ projesinin ortaklarından JuniorAchievement Romanya CEO’su Stefania Popp, projenin gelişimini bizlerle paylaştı.
Romanya’da hayata geçmesine nasıl karar verildi? Proje ne zaman başladı?
- Romanya’daki finansal eğitim programı BaniIQ, Visa Europe’un Türkiye’de başarıyla yürüttüğü ‘Paramı Yönetebiliyorum’ projesinden esinlenerek hayata geçirildi. Romanya’nın 18-45 yaş aralığındaki 9 milyonluk nüfusunun yüzde14’ü finansal konularda tamamen bilgisiz olduğu, yüzde 65’i de günlük ihtiyaçlarını karşılamakta zorlandığı için Visa Europe, Romanya’da finansal eğitim konusuna eğilmeye karar verdi. Proje ile ilgili çalışmalara Mayıs 2012’de başlandı. Lansmanı ise 5 Haziran 2012’de yapıldı.
Bu proje ile amaçlanan neydi?
- Bu proje ile Romanya’daki gençlerin ve yetişkinlerin gelecekte finansal kararlarını daha bilinçli bir şekilde verebilmeleri için para yönetme konusundaki bilgi ve becerilerini artırmayı amaçladık. Türkiye’de projenin hedef kitlesi ağırlıklı olarak gençler.
Peki, sizin özellikle bu proje ile ulaşmak istediğiniz hedef kitle nedir?
- Proje, bir yandan finansal bilgi ve beceri kazanması gereken 14-24 yaş arasındaki gençleri hedef alırken, diğer yandan da ailede maddi kararları veren, para piyasalarının nasıl işlediğini anlaması ve çeşitli finansal hizmetlerin nasıl kullanılacağını öğrenmesi gereken 30 yaş üstü yetişkinleri hedef alıyor.
BANKALARDAN BÜYÜK DESTEK GÖRDÜK
Bize proje ortaklarından ve neden bu projeyi desteklediklerinden bahseder misiniz?
- BaniIQ Projesi, başladığı ilk günden itibaren Visa Europe’un Romanya’daki üye bankalarından büyük destek gördü. Romanya bankalarından temsilciler, proje kapsamında bilgi ve deneyimlerini eğitmenler ve öğrencilerle paylaştılar. Toplam 87 gönüllü danışman, ülkenin dört bir yanındaki okulları ziyaret etti. Tüketiciyi Koruma Kurumu, bu program kapsamındaki çeşitli konulara yönelik özel eğitim malzemeleri geliştirdi. Junior Achievement ekibi tarafından düzenlenen ‘eğitmen eğitimi’ çalışmaları sonucunda eğitmenlerin bütçe yapma, mali planlama ve paralarını yönetme konularında bilgi sahibi olması hedeflendi. Visa’nın desteğiyle Romanya halk kütüphaneleri ağı (Biblionet) ile de işbirliği yapıldı. Bu işbirliği kapsamında kütüphaneciler, 4 binden fazla kişiye ulaşan eğitmen eğitimlerini tamamladılar. Proje hayata geçeli bir sene olmak üzere.
Peki BaniIQ ile kaç kişiye ulaşabildiniz?
- Projede, 55 binden fazla aktif katılımcı bire bir ya da online eğitim yoluyla paralarını daha iyi yönetebilme konusunda eğitim aldı.
Orta ve uzun vadedeki hedefleriniz nelerdir?
- BaniIQ Projesi, 2013 yılına daha geniş bir banka ağıyla devam ediyor. Projenin
ikinci yılında 100 bin kişiye daha ulaşmayı hedefliyoruz. Romanya’da erişim anlamında en büyük program olmayı, her yaştan insanın bilgi ve beceri kalitesini arttırmayı hedefliyoruz. Uzun vadedeki hedefimiz ise bu eğitimin bankacılık sistemine dahil olmak isteyen herkes için zorunlu hale getirilmesi.
“Romanya’da yürütülen projede, 55 binden fazla aktif katılımcı bire bir ya da online eğitim yoluyla paralarını daha iyi yönetebilme konusunda eğitim aldı”
GENÇLER KENDİNİZE YATIRIM YAPIN
ÖZLEM DENİZMEN
FİNANSAL OKURYAZARLIK DERNEĞİ BAŞKANI
Geleceğinizi şimdiden planlayın, kendinize yatırım yapın. Yarın çok geç!
Harcayacaksınız tabii! Ama bütçe ile...Gençlikte bir işe başlamak, öğrenmek, temel atmak kolay. Fırsatlar sonsuz, zaman önünüzde uzayıp gidiyor. Gençlikte kendinize yapacağınız yatırımların meyvelerini ömür boyu alırsınız. Öncelikle eğitim şart. Kendinizi sürekli geliştirin. Yeni şeyler öğrenin, yeni yerler görün, yeni insanlar tanıyın. Bunların hepsi size artı değer katacak. Ama zaman çabuk geçiyor, unutmayın. Geleceğinizi bugünden planlayın. Nobel Barış Ödüllü Ekonomist Prof. Dr. Muhammad Yunus, yoksulluk kelimesinin sözlüklerden kalkacağını iddia ediyor. Yunus’a göre sihirli yaş 15. Yaratımın 15-25 yaş arası gençlikten geleceğine inanıyor ve “Alaaddin’in cini gibisiniz. Güç içinizde, onu çıkartın” diyor. Peki geleceğinizi nasıl planlayacaksınız?
İşte size birkaç tüyo:
1- Hedeflerinizi oluşturun: Kendinize beş senelik, bir senelik, bir aylık hedefler koyun. Bunları yazın. Hedefler gerçekleştikçe yenilerini ekleyin. Örnek: Okulu birincilikle bitireceğim, dört farkl sektörde yaz stajı yapacağım, yazları para kazanacağım. Benim 18 yaşındaki hedefim dünya ligi bir okulda okumaktı. Çok çalıştım, şansım da yaver gitti, oldu.
2- Bütçeli yaşayın: Bütçe yapmaya ne kadar erken başlarsanız, finansal hayatınızı o kadar çabuk yönetirsiniz. Önce günlük harcamalarınızı not etmeyi alışkanlık haline getirin. Aylık gelir-gider dengenizi gözleyin. Yıllık bütçe yapın. Aristoteles’in dediği gibi: “Hayatımızın yönünü,gençliğimizde edindiğimiz alışkanlıklar belirler.”
3- Boş vakitlerinizde çalışın: Hemçalışma hayatına erkenden girmiş olursunuz, hem de ekstradan paranız olur. Hafta sonları, yaz tatillerinde part-time işler bulun. Deneyim kazanmak ve yeni insanlar tanımak artı kazancınız olacak. Kazandığınız paranın bir miktarını ise biriktirin. Ben 17 yaşımdan beri ailemden para almadan, kendim çalışarak geçiniyorum.
4- Birikim yapın: Bilgisayar alacaksınız, master yapacaksınız, yurtdışına gideceksiniz, fiyakalı bir araba alacaksınız… Şunu unutmayın: Küçük, düzenli birikim erken başlarsa, büyük birikimleri solluyor. Aynı kaplumbağa ve tavşan masalındaki gibi, kaplumbağa azmi ve disipliniyle küçük adımlarla kazanıyor. Her ay gelirinizin küçük bir bölümü de olsa mutlaka biriktirin. Bankada iki hesabınız olsun. Biri harcamalarınız, diğeri birikim. 20 yaşında Bireysel Emeklilik Sistemi’ne 100 TL koyan biri, emeklilikte 340 bin TL civarında bir birikime ulaşmış oluyor.
5- Tasarruf yapın: Arkadaşlarınıza hava değil, fark atın. Herkesin ‘takıldığı’ mekânlara gitmek için normalin iki katı ücret ödemeyin. Hiç utanıp çekinmeyin, öğrenci indirimi olan yerlerde yiyin, için, gezin. Öğrenci kartınızı yanınızda taşıyın. Okul kitaplarını bir üst sınıftakilerden alabilirsiniz. Hatta dönem sonunda ihtiyacınız kalmadığında bu şekilde satabilirsiniz. Telefon tarifeniz sizin için en uygun olanı mı? Güçlükle ödediğiniz marka ayakkabı sizin kim olduğunuzu değil, sadece o ayakkabıya herkesten fazla para harcadığınızı gösterir. Hepinizin 19 Mayıs Gençlik ve Spor Bayramınızı kutlarım. Sağlık, sevgi ve parayla kalın.
TWITTER VE FACEBOOK HESAPLARIMIZ GENÇLER ARASINDA ÖNEMLİ BİR KANAL AÇTI
BERNA ÜLMAN
VISA EUROPE KIDEMLİ BAŞKAN YARDIMCISI VE BÖLGE GENEL MÜDÜRÜ
Paramı Yönetebiliyorum’u gençlerle birlikte geliştiriyor ve büyütüyoruz. Gönüllü eğitmenlerimizin projeyi yayma çabasına biz de sosyal medyayı aktif biçimde kullanarak destek oluyoruz. Facebook ve Twitter hesaplarımız, Paramı Yönetebiliyorum projesi ile gençler arasındaki iletişim için önemli bir kanal açtı. Her iki sosyal medya hesabımızdan da gençler deneyimlerini paylaşıyor, tartışıyor, birbirine yol gösteriyor.
Paramı Yönetebiliyorum projesi ile bütünleşen 19 Mayıs ekimiz bu yıl dördüncü kez gençlerle buluşuyor Artık gelenekselleşen bu ekte projemizin gelişimini ve eğitmenlerimizin başarılarını her yıl sizlerle paylaşıyor, proje ortaklarımızın ve gençlerin görüşlerine yer veriyoruz.
Her geçen yıl daha da olgunlaşan projemiz, sürdürülebilir ekonomiye katkıda bulunmak için attığımız önemli bir adım. Sağlıklı bir ekonomik yapı için, finansal ürün ve hizmetleri anlayan, ihtiyaçlarına uygun en doğru tasarruf ve borçlanma ürünlerini seçebilen, hak ve sorumluluklarını anlayarak hareket eden bireyler gerekiyor. Üzerinde hassasiyetle durduğumuz finansal bilincin gelişmesi ile ülkemizde ekonomi daha iyi işleyecek ve ekonomik istikrar artacaktır. Bu nedenle finansal okuryazarlığın herkes tarafından önemsenmesi gereken bir konu olduğunu düşünüyoruz.
Visa Europe olarak, finansal okuryazarlık alanında sektöre liderlik etme stratejimizle uzun yıllardır bu alandaki faaliyetlerimizi sürdürüyoruz. Bu faaliyetlerimizin odak noktasında T.C. Kalkınma Bakanlığı, Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı ve Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği ile hayata geçirdiğimiz Paramı Yönetebiliyorum projesi bulunuyor. Paramı Yönetebiliyorum’u gençlerle birlikte geliştiriyor ve büyütüyoruz.
Geçtiğimiz bir yıl içerisinde projemizi gençler için daha faydalı bir hale getirebilmek amacıyla eğitim içeriği ile ilgili çeşitli çalışmalar yaptık. Eğitmenlerimizin sahada edindikleri deneyimler doğrultusunda Paramı Yönetebiliyorum eğitim içeriği üç farklı yaş grubuna uygun şekilde tekrar düzenlendi. Artık 15-18 yaş arasındaki lise öğrencileri, 18-23 yaş arasındaki üniversite öğrencileri ve 23-30 yaş arası yeni mezun ve genç yetişkin grubu için farklı içeriklerle eğitim veriyoruz. Gönüllü eğitmenlerimizin projeyi yayma çabasına biz de sosyal medyayı aktif biçimde kullanarak destek oluyoruz. Facebook ve Twitter hesaplarımız, Paramı Yönetebiliyorum projesi ile gençler arasındaki iletişim için önemli bir kanal açtı. Her iki sosyal medya hesabımızdan da gençler deneyimlerini paylaşıyor, tartışıyor, birbirine yol gösteriyor. Bu sayfayı her ziyaret ettiğimde onların heyecanlarına tanık olmak, bütçe yapma, birikimleri değerlendirme ve finansal araçlarla ilgili verilen ipuçlarını gündelik yaşamlarında uygulamaya geçirdiklerini görmek ben çok memnun ediyor. Gençler finansal sıkıntılarını akranlarıyla tartışabildikleri ve çözüm buldukları bir sosyal mecraya kavuştukları için, buradaki topluluğun hızla büyümeye devam edeceğine inanıyorum.
Paramı Yönetebiliyorum projesi, eğitim içeriği, başarılı sonuçları ve tüm bankaları kapsayan katılımcı modeliyle Visa Europe’taki diğer ülkeler için de önemli bir örnek oldu. 2012 yılında Paramı Yönetebiliyorum eğitim içeriğini yerel ihtiyaçlar doğrultusunda düzenleyen Romanya, kısa sürede önemli yol kat etti ve son derece başarılı sonuçlar elde etti. BaniIQ (Para IQ) adıyla hayata geçirilen proje 14-24 yaş arasındaki gençlerin yanı sıra, ailede maddi kararları alan 30 yaş üstü yetişkinleri de hedefliyor. Bunun yanı sıra proje, İsrail’de de daha küçük ölçekli olarak uygulanmaya başlandı.
Gönüllü eğitmenlerimiz Paramı Yönetebiliyorum projesinin en önemli yapı taşları... Türkiye’nin dört bir yanında çalışmalarını sürdüren eğitmenlerimizin büyük desteği ile bugüne dek 190 bin gence ulaştık. Eğitmenlerimiz sadece gençlere değil, kendi bölgelerinde bütçe yönetiminde zorlanan her yaştan kadınlara, engellilere ve mahkûmlara yönelik eğitimler gerçekleştirdiler. Projenin başarısında gönüllü eğitmenlerimiz kadar proje ortaklarımızın ve üye bankalarımızın da emeği büyük. Bankalarımız, tasarruf ve finansal bilinç alanında farkındalığın artırılması için önemli adımlar atıyor. Hayata geçirdikleri projelerle hedefimize bir adım daha yaklaşmamız için bize destek veriyor. Gençlerimize finansal okuryazarlık ve bütçe yönetimi becerilerini kazandırma amacımız doğrultusunda bu yolda heyecanını ve coşkusunu kaybetmeden bizimle birlikte omuz omuza yürüyen herkese teşekkürlerimizi sunuyoruz.
BUGÜNÜN ORTAKLARI GELECEĞİN LİDERLERİ
SEZAİ HAZIR
HABİTAT KALKINMA VE YÖNETİŞİM DERNEĞİ ONURSAL BAŞKANI
Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği, gençleri sadece geleceğin liderleri olarak değil, aynı zamanda bugünün ortakları olarak görüyor ve finansal okuryazarlığın yaygınlaşmasını çok önemsiyor.
Uygulamasını Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği’nin yaptığı, Visa Europe, UNDP ve Kalkınma Bakanlığı ortaklığı ve yüzlerce gönüllü eğitmenin özverili desteğiyle dört yıldır büyüyen Paramı Yönetebiliyorum projesi, her geçen gün Türkiye’de finansal okuryazarlık konusunda ciddi bir farkındalık yaratmaya devam ediyor. Proje, özellikle geçtiğimiz yıl hem sosyal medyada gençler arasında hem de yerel medyada birçok ilde ilgi görmeye başladı. Bireysel olarak bütçe yapmayı öğrendikleri ve geleceğe yönelik ipuçlarını edindikleri eğitimlere üniversite öğrenci kulüpleri, gençlik meclisleri, lise öğrenci kulüpleri, gençlik STK’ları ve arkadaş tavsiyesiyle katılan yüzlerce genç, projeyi birbirlerine duyurmaya devam ediyor. Bu da projenin gençler arasındaki konuşulma oranını artırıyor.
Öte yandan proje, bölgesel gelir dağılımı farketmeksizin tüm Türkiye’de hızla yayılmakta. 63 ilde yürütülen projede en fazla eğitim verilen iller Adıyaman, İzmir, Çorum, İstanbul, Ankara, Kütahya, Diyarbakır, Gaziantep, Tekirdağ, Kırklareli, Trabzon, Van, Mersin ve Adana oldu.
Amaç Girişimcilik Kültürünün Geliştirilmesi
1996‘da kurulduğu günden beri gençlerin kapasitelerini geliştirerek kalkınma süreçlerine dahil olmaları için bir çok proje geliştiren Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği, gençleri sadece geleceğin liderleri olarak değil, aynı zamanda bugünün ortakları olarak görmektedir. Bu anlayış çerçevesinde dernek, gençler arasında finansal okuryazarlığın yaygınlaşmasını oldukça önemsemektedir. Gençlerin yenilikçi düşüncelerle kendi işlerini kurmaları için girişimcilik kültürünün geliştirilmesi kapsamında çalışmalar yapmaktadır. Bu kültürün giderek yaygınlaştığı günümüz Türkiye’sinde ise kaynakların etkin kullanımı sürdürülebilir kalkınmaya da destek olacak en önemli becerilerden biridir.
300’ün Üstünde Gönüllü Eğitmen
Bütün projelerinde gençlerin gönüllü katılımını esas alan Habitat, Paramı Yönetebiliyorum projesinde akran eğitimi modeli ile 300‘den fazla gönüllü eğitmen aracılığıyla gençlerde finansal farkındalık oluşturmak için çalışmaktadır. Bunun yanı sıra, gençlerin kendi aralarında deneyimlerini paylaşmalarını sağlayacak platformlar yaratarak projenin geliştirilmesine de ciddi katkılar sağlamaktadır. Paramı Yönetebiliyorum projesi uluslararası düzeyde de ciddi ilgi görmekte ve birçok ödül almaktadır. Proje, geçen yıl Hollanda’da düzenlenen ve dünyanın farklı ülkelerinden birçok STK’nın katıldığı Child and Youth Finance International (CYFI) toplantısında iyi bir uygulama örneği olarak anlatıldı.
Ayrıca proje sayesinde Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’nün (OECD) Uluslararası Finansal Eğitim Network’üne dahil olduk. 2010 yılında Kurumsal Sosyal Sorumluluk Derneği, en iyi KSS projeleri listesine bizi de alarak projemizi ödüle layık gördü. Paramı Yönetebiliyorum Visa Europe’un kendi içinde yapmış olduğu uygulamalar arasında da ‘En İyinin En İyisi’ seçilerek hak ettiği yeri almış oldu.
FIRSAT VE RİSKLER
YILDIZ YAPAR
T.C KALKINMA BAKANLIĞI ÇOCUK VE GENÇLİK PLANLAMA UZMANI
Günümüzde finansal ürün ve hizmetlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı giderek artıyor ve fırsatlar beraberinde riskleri de getiriyor
Yatırımları dolayısıyla büyümeyi finanse eden yurtiçi tasarruflar Türkiye’de, gelişmekte olan ülkelere kıyasla oldukça düşük seviyelerdedir. Bu durum, ülkemizin büyüme potansiyelini tam olarak kullanamamasına ve yabancı finansman kaynaklarına bağımlılığının sürmesine neden olmakta, ekonominin kırılganlığını artırmaktadır. Son dönemde tasarruf oranlarını artırmak amacıyla bireysel emeklilik ve hayat sigortasının cazip hale getirilmesi, yeni Türk Ticaret Kanunu gibi çeşitli yasal ve idari düzenlemeler gerçekleştirilmiştir. Günümüzde finansal ürün ve hizmetlerin çeşitliliği ve karmaşıklığı giderek artmakta, fırsatlar beraberinde riskleri de barındırmaktadır. Değişen tüketim alışkanlıkları ve tüketimi kolaylaştırıcı, teşvik edici kültür ise gençlerin sorgulamadan satın alma ve hatta borçlanma eğilimlerini artırmaktadır. Bu durum, tüketicilerin finansal kavramları anlaması, finansal ürün ve hizmetler hakkında bilgi sahibi olması, yatırım fırsatları ile alternatif maliyetlerinin farkına varması, finansal değerlendirme yeteneklerini artırabilmesi, risk ve fırsatları analiz edebilmesi olarak tanımlayabileceğimiz finansal eğitim ve okuryazarlığın önemini açıkça ortaya koymaktadır.
Nüfusunun yaklaşık dörtte biri gençlerden oluşan ülkemizde finansal okuryazarlık alanındaki çalışmalar henüz çok yenidir. Avrupa Birliği ülkelerinde finansal okuryazarlık çok daha erken yaşlarda, çocuklara oyunlarla ve çeşitli derslerle verilmektedir. Bu kapsamda ülkemizde yaş gruplarına göre farklılaştırılmış çok daha fazla projeye ve eğitime ihtiyaç duyulmaktadır.
Paramı Yönetebiliyorum Projesi bu ihtiyaca karşılık vermek üzere tasarlanmış olup, gençlerin finansal konularda farkındalıklarını ve kendi bütçelerini yapma, borçlanma-harcama- tasarruf yapma süreçlerindeki becerilerini artırmaktadır. Proje aynı zamanda, gençlerin bireysel refahına ve ekonomik büyümenin daha sağlıklı ve sürdürülebilir olmasına katkıda bulunacaktır. Proje, gençlere hayatlarının her aşamasında kullanacakları çok temel bir beceriyi kazandırmaktadır. Eğitimler, gençlere bilinçli birer tüketici olarak, finansal ürünleri bilerek ve sorgulayarak kullanmaları konusundaki temel bilgileri sunmaktadır. Projenin kazanımları sadece 15-30 yaş grubundaki gençlerle sınırlı olmayıp, çarpan etkisi ile tüm topluma yayılmaktadır. Projenin gençlerin toplumsal hayata aktif katılımlarını sağlamaya, özgüven duygularının gelişimine ve yaşam kalitelerinin yükselmesine de önemli katkılar sağladığı ve bu katkının artarak devam edeceği düşünülmektedir.
Toplumdaki finansal bilinç seviyesinin yükselmesine ve tasarrufların artmasına verilen önem çerçevesinde Orta Vadeli Program’da (2013-2015) ‘finansal farkındalığın artırılması çalışmalarına ağırlık verilmesi’ ve ‘finans sektöründeki tüketici ve yatırımcıhaklarını gözeten şeffaf, adil ve teşvik edici uygulamaların güçlendirilmesi’ yönünde tedbirlere yer verilmiştir. Çeşitli kamu kurumlarının bu alanda çalışmaları da devam etmektedir.
Kalkınma Bakanlığı, gençlere yönelik politikaların oluşturulmasında öncelikle gençlerin düşünme, algılama ve problem çözme yeteneği gelişmiş, yeni fikirlere açık, bilgi toplumunun gerekleriyle donanmış, ülke kalkınmasında aktif, katılımcı, yaşam becerileri güçlü, özgüven sahibi ve girişimci olmaları ile gençlere sunulan hizmetlerin kalitesinin artırılmasını hedeflemektedir. Önümüzdeki beş yıllık döneme ilişkin kalkınma politika ve hedeflerini belirleyen 10. Kalkınma Planı gençlerin sorun, ihtiyaç, görüş ve taleplerini dikkate alan bir perspektifle hazırlanmaktadır.
KÜRESEL ÇAPTA BİR MODEL
HANSIN DOĞAN
BİRLEŞMİŞ MİLLETLER KALKINMA PROGRAMI ULUSLARARASI ÖZEL SEKTÖR VE KALKINMA OFİSİ DİREKTÖR YARDIMCISI
Öncelikli hedefimiz Paramı Yönetebiliyorum projesinin, küresel çapta faydalanılabilecek bir model haline getirilmesi.
UNDP olarak en temel çalışma alanlarımızdan biri yoksullukla mücadeledir. Bireyler finansal ürün ve hizmetler hakkında bilinçlenerek, bütçelerini yöneterek ve gelir-gider dengesini sağlamaya çalışarak bu soruna katkıda bulunabilirler. Paramı Yönetebiliyorum projesi kapsamında yapılan değerlendirme çalışmaları da aslında bu eğitimler sayesinde gençlerin finansal bilinç ve yönetim becerisinin ne ölçüde arttığını göstermektedir. Ufak bilgiler gibi görünse de bütçe yönetimindeki ipuçları, günlük hayatta uygulanmakta ve hatta gençler arasında giderek yaygınlaşmaktadır. Öte yandan, bu örnek çalışma bir kamu politikası haline dönüşerek tüm topluma ulaşılabilecektir.
Eğitimlere olan talebi, projede oluşan cinsiyet eşitliğini ve bölgesel dağılımı göz önünde bulundurduğumuzda ise finansal okuryazarlık konusunda herkesin bilinçlenmeye ihtiyacı olduğunu açıkça görmekteyiz ve bu noktada gelen taleplere göre devamlı güncellenerek kapsamımızı genişletmekteyiz. Türkiye’de Paramı Yönetebiliyorum eğitimleri hızla devam ederken hem projenin içeriği, hem de ortaklık modeli farklı ülkeler tarafından örnek olarak alınmaktadır. Paramı Yönetebiliyorum’un kardeşi niteliğinde olan BaniIQ projesi, geçtiğimiz Haziran ayında Romanya’da UNDP, Visa Europe, Junior Achievement ve Romanya Eğitim Bakanlığı’nın desteğiyle hayata geçirildi. Bu proje Türkiye’nin, sadece ekonomik değerleri yurtdışına ihraç eden bir ülke değil, sosyal projeleriyle de örnek teşkil eden bir ülke konumuna geldiğini açıkça göstermektedir.
Sınırlı bir coğrafyayla başladığımız yolculuğumuz, 63 ilde verilen yüzlerce eğitimle devam ediyor. Projeye gösterilen yoğun ilgi, gençlerin finansal okuryazarlık konusunda ne kadar istekli olduklarını açıkça göstermektedir. Biz de bu doğrultuda kendimizi devamlı yenileyerek, kapsamımızı genişletmekteyiz. Katılımcı profilimize baktığımızda, cinsiyet eşitliği, bölgesel dağılım göz önüne alındığında ise geniş bir alanla etkileşimde olduğumuz görülmektedir. Bu da, finansal okuryazarlık konusunda duyarlılığı artıran kamu politikalarına katkıda bulunan Paramı Yönetebiliyorum projesinin, küresel çapta faydalanılabilecek bir model haline getirilmesini öncelikli hedefimiz haline getirmektedir
BÜTÇE YAPMA, TASARRUF VE FİNANSAL OKURYAZARLIK SEFERBERLİĞİ
Artık her kuruş kayıt altında. Komşular, mahalle sakinleri, ev arkadaşları, öğrenciler, aile bireyleri birbirine bütçe yapmayı öğretiyor. Aralarında babasının borçlarını düzenleyen de var, sokağındaki market sahibine eğitim veren de, yeni bir cep telefonu için para biriktiren de mevcut, mükemmel bir Paris tatili geçiren de...
Master Eğitmen Arzu Aktoprak – Adıyaman
Haftalık Bütçe Planı Yapıyorum
Paramı Yönetebiliyorum eğitimine katıldıktan sonra öncelikle bütçe yapmayı alışkanlık haline getirdim. Daha önce ajandama sadece haftalık planımı yazarken, şimdi aynı şekilde bütçe planımı da not ediyorum. Haftalık bütçe planıma ise elimden geldiği kadar uymaya çalışıyorum. Eğitimlerden sonra her harcamamda akıllıca davranıp tasarruf yapmayı da öğrendim. Önceleri üç-beş liranın bir şey değiştiremeyeceğini düşünür, harcamalarıma hiç dikkat etmezdim. Ta ki o üç-beş lirayı bir ayın sonunda toplu görene kadar... Bunu bir ay boyunca düzenli yaptım ve sonuç beni mutlu etti. Eğitimler, sadece kendim için bazı finansal davranış ilkeleri geliştirmemin ötesinde ailem ve arkadaşlarımın harcama davranışlarına olan bakışımın da değişmesine neden oldu. Artık onların yaptığı hemen hemen her harcama hakkında yorum yapıyor ve gerekli mi, gereksiz mi diye sorguluyorum.
Öğrendiklerim doğrultusunda elimden geldiğince çevremdeki diğer insanlara da katkıda bulunmaya çalışıyorum. Örneğin, sebzeleri manavdan almak yerine pazardan almalarını öneriyorum. Hem daha taze ve sağlıklı, hem de daha ucuza geliyor. İş yerim evime yürüme mesafesiyle 15 dakika uzaklıkta ve ben işe hiç yürüyerek gitmezdim. Her gün 2,5 TL yol parası veriyordum. Bu davranışımı da eğitimlerden sonra değiştirdim ve şimdi 20 dakika erken evden çıkarak işe yürüyerek gidiyorum. Böylece ayda 75 TL cebimde kalıyor. Paramı Yönetebiliyorum projesinden çevremdeki insanlar da çok etkilendi. Hatta eğitime katılmak isteyen çok arkadaşım olduğunu söyleyebilirim. Kimisi ise kendini daha fazla geliştirerek eğitmen eğitimine de katılmak istediğini söyledi ve başvurularını yaptılar.
Eğitmen Dilay Kılıç – Trabzon
Ev Arkadaşımı Ev Yemeğine Teşvik Ediyorum
Paramı Yönetebiliyorum eğitiminden sonra, hayallerime ulaşabilmek için kendime finansal hedefler koydum ve harcamalarıma daha çok dikkat etmeye başladım. Yaptığım harcamaları yazmaya özen gösteriyorum. Örneğin toplu taşıma araçlarını artık daha çok tercih ediyorum. Lüks tüketimden kaçınıyorum. Bu anlamda ailemi ve arkadaşlarımı da gözlemlemeye başladım. Kimin nasıl harcama yaptığına artık daha çok dikkat ediyorum. Etrafımdaki kişilere tavsiye ya da öğüt niteliğinde olmasa da kendi finansal tüketim ve harcamalarımla örnek olmaya çalışıyorum. Mesela ev arkadaşımı, yemeği evde yapıp yeme konusunda teşvik ettim. Dışarıda pahalı, hazır ve zararlı yiyecekler yemek yerine artık olabildiğince evde kendi yaptığımız yemekleri tüketmeye çalışıyoruz.
Master Eğitmen Egemen Semih Sönmez – Zonguldak
Hem borçlarımızı kapattık hem de arsa sahibi olduk
Paramı Yönetebiliyorum eğitimine katıldıktan sonra geliştirdiğim en önemli finansal davranış, harcamalarımın bilincinde olmaktı. Böylece harcadığım tüm paranın kontrolünü elime aldım. Bu da benim birikim yapmamı sağladı ve hayalini kurduğum her şeyi gerçeğe dönüştürmemde bana yardımcı oldu. Eğitimler ailemin ve çevremdekilerin tüketim ve harcama alışkanlıklarına da büyük katkı sağladı. Örneğin, bir arkadaşım bana harcamalarının nereye gittiğini bilmediğini söylediğinde, parasını doğru değerlendirmesi için bilinçlenmesinde yardımcı oldum. Bu anlamda en büyük katkıyı ise aileme sağladım. Uzun yıllardır hayatı gelir gider hesabı ile geçen ve yaklaşık dört yıldır aldığımız banka kredisini ödemeye çalışan babamla bir gün oturduk ve aylık bütçe yaptık. Bunun sonucunda ailece evimizi satıp kredi borcumuzu ödemeye ve kalan para ile de yatırım amaçlı bir arsa almaya karar verdik. Evimiz olmasına rağmen, zaten kirada oturduğumuzdan bu da bize hiç zor gelmedi. Uzun uğraşlar sonucu bulduğumuz arsayı da evi sattığımız paranın dörtte üçüne satın aldık. Aldığımız arsa üç-dört ayda evi sattığımız fiyat ile yakın bir değere erişti. Böylece bütçe yaparak hem tüm borçlarımızı kapattık, hem değeri gitgide artan bir arsa sahibi olduk, hem de aile bütçemize aylık ekstra 1000 TL kazandırdık.
Katılımcı Gökhan Özerli – Kütahya
(Dumlupınar Üniversitesi İktisat 2. sınıf öğrencisi)
Fiş Biriktirmeye Başladım
Paramı Yönetebiliyorum eğitimini aldıktan sonra yaptığım harcamaların fişlerini biriktirmeye başladım. En ufak harcamalarıma bile artık dikkat ediyorum. Ay sonlarında kendime göre bütçeler yapıyorum. Eğitimlerden sonra ailemin veya arkadaşlarımın tüketim ve harcama davranışlarına olan bakışım da değişti. Hatta eğitimde öğrendiklerime dayanarak elimden geldiğince onlara ufak yardımlarda bile bulunmaya başladım. Örneğin ders çıkışlarında sınıf arkadaşlarıma, yaptıkları harcamalara nasıl dikkat edecekleri konusunda fikir veriyorum.
Master Eğitmen Hakan Çetin – Adıyaman
Kardeşimi ve kuzenimi de eğittim
Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinden sonra finansal okuryazarlık konusunda pek çok bilgi edindim ve bu konularda deneyimim hızla arttı. Oldukça iyi tecrübe kazanarak kendimi geliştirdiğimi düşünüyorum. Öğrendiklerimi ailemle paylaştıktan sonra onların da davranışlarını değiştirdiklerini söyleyebilirim. Çevremdekilerin isteğe göre yapılan bilinçsiz harcamalar karşısında artık daha tedbirli davranmaya başladıklarını görüyorum. Örneğin ailemizde harcamalar artık daha kontrollü yapılmaya başlandı ve bu da doğal olarak bütçemize olumlu katkı sağladı. Paramı Yönetebiliyorum sayesinde etrafıma sağladığım tek katkı bu değil. Verdiğim Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinden birine kardeşim ve kuzenim de katıldı. Eğitimde öğrendiklerinden oldukça etkilendiler ve eğitim almanın yanı sıra, eğitmen olarak projede yer almak istediler.
Master Eğitmen Hasan Cıbır – Konya
Babamın Borçlarını Yeniden Düzenledik
Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinden sonra aylık bütçe yapmaya başladım. Bir adım daha ileri giderek aylık bütçemi ikiye ayırıp, dengeli biçimde harcama yapmayı başardım. Gereksiz harcamalardan ise olabildiğince kaçınmaya çalıştığımı söyleyebilirim. Eğitimlerden sonra ailemin tüketim davranışlarına olan bakışım önemli ölçüde değişti. Babamın sigara içmesine sağlığına zararlı olmasının yanı sıra kesesine de zararlı olduğu için karşı çıkıyorum. Bunun yanı sıra aileme önemli fikirsel katkılarda da bulunuyorum. Örneğin babamla oturup bir yıllık bütçe yaptık. Birden çok kredi kartı vardı ve bu yüzden faiz oranına göre bir ödeme planı oluşturmamız gerekiyordu. Biz de buna göre ödemelerinde bir düzenleme yaptık. Babam bu yeni ödeme düzenine alışkın olmadığından biraz zorlandı. Ben ise zaman zaman ona bunun önemini hatırlatarak ödeme planını aksatmasına engel olmaya çalıştım. Babam böylece daha bilinçli borçlanmayı öğrendi. Ayrıca 300 TL kredi kartı borcu olan bir arkadaşım borcunun hep asgarisini ödüyordu. Bunu da parası olduğu halde, sadece alışkanlık haline getirdiği için yapıyordu. Ben de aldığım eğitimler sayesinde onu doğru kredi kartı kullanımı konusunda uyardım. Şu anda ödeyebileceği kadar harcama yapıyor ve kartının aylık borcunu eksiksiz
olarak yatırıyor.
Eğitmen Kazım Hasırcı – İstanbul
Market sahibi bile eğitmen olmak istiyor
Çoğu kez parasal konulardaki kararlarımızı üzerinde çok fazla düşünmeden, sorgulamadan alıyoruz. Paramı Yönetebiliyorum eğitimi sırasında ve sonrasında finansal davranışlarımı tekrar gözden geçirme fırsatı yakaladım ve bu anlamda yeni adımlar atmaya karar verdim. Eğitimin benim üzerimdeki en büyük etkisi ‘istek’ ve ‘ihtiyaç’ kavramları arasındaki farkı daha iyi yorumlamam oldu. Eğitimler sonrasında, harcama yapmadan önce alacağım şeyin gerçekten gerekli olup olmadığını düşünmek için kendime 10 saniye süre vererek, harcama adımlarımı ihtiyaçlarım doğrultusunda atmaya başladım. Paramı Yönetebiliyorum eğitimi
gerçek hayatta sık sık karşılaşabileceğimiz örnekleri içerisinde barındırıyor. Eğitim sonrasında ailecek gitmiş olduğumuz market alışverişlerinde ailemin doğru harcama kararları alması için onlara eğitim içeriğinden kesitler sunuyorum. Eğitim, üniversite öğrencisi arkadaşlarımın harcama davranışlarına olan bakış açımda da büyük bir değişime yol açtı. “Paramı Yönetebiliyorum” denildiği zaman “çok paramız olsa zaten yönetiriz” tepkilerinin ne kadar yersiz olduğunu, cebimizdeki parayı değeri ne kadar olursa olsun yönetebiliyorsak, o zaman başarılı bir finansal hayata sahip olabileceğimizi fark ettim. Üniversite öğrencilerinin de aylık kredi/burslarını düzenli bir harcama ve tüketim alışkanlığı geliştirerek kullanmasının, kendi finansal refahları için yol gösterici nitelikte olduğunu düşünüyorum. Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinden sonra öğrendiklerim doğrultusunda ailemle de ilginç tecrübelerim oldu. Babam yıllardır gelirinin bir kısmını yatırımlarına ayırıyor ve bu yolla her yıl aile bütçesine küçük bir miktar da olsa düzenli katkı sağlıyor. Babamla paylaşımım sonrasında yatırım araçlarını çeşitlendirmenin hem kâr miktarını artırabileceği, hem de riski azaltabileceği noktasında uzlaştık. Bu sayede, yatırımlarımız daha garantili bir şekilde işlem görmeye devam ediyor. Tabii babamın yatırım araçlarına olan ilgisi de gün geçtikçe artıyor. Hem aile bireylerimden, hem de arkadaş çevremden eğitimlere katılmak isteyenlerin olması ise beni
çok sevindiriyor. Buna en güzel örnek de devamlı alışveriş yaptığım market sahibinin eğitime katılmak ve sonrasında eğitmen olmak istediğini söylemesiydi. Eğitmen olarak bütün market sahiplerini eğitmek gibi bir de planı var.
Eğitmen Muhammed Balamir – Diyarbakır
Ailemden tek kuruş almadan Erasmus’a gittim.
Paramı Yönetebiliyorum eğitimini aldığımda, ilk önce hayatımda uygulayamam diye düşünmüştüm. Ama eğitimden sonra kafamda otomatik olarak harcamalarımla ilgili planlar oluştu. Bir şey satın almadan önce bir kez daha düşünüyor, gerçekten ihtiyacım olup olmadığına karar verdikten sonra harcama yapıyorum. Eğitimler sayesinde, çevremdeki insanların gereğinden fazla harcama yaptığını fark ediyor ve onları bu konuda uyarma ihtiyacı hissediyorum. Ailem ile beraber alışverişe gitmeden önce evde nelerin gerekli olup olmadığını belirleyen bir liste oluşturup, bu listeye göre alışveriş yapıyoruz. Böylece ihtiyaç dahilinde olmayan şeyleri sepetimize atmıyoruz. Eğitimin hayatıma farklı bir etkisi daha oldu. Örneğin, geçen yıl Erasmus Değişim Programı ile üç aylığına yurtdışına çıktım ve ailemden tek kuruş maddi destek almadım. Aylık cüzi bir miktar burs veriliyordu ve bütçe yaparak paramı en doğru şekilde kullandım. Ailemin desteğine de ihtiyacım kalmadı. Bunu gören arkadaşlarım ve ailem paranın nasıl planlı bir şekilde harcanabileceğini öğrendi.
Eğitmen Nurten Poslu – Eskişehir
Üç kardeş zincirleme eğitmen olduk
Paramı Yönetebiliyorum eğitimine katıldıktan sonra yaptığım ve yapmayı planladığım harcamalarımın listesini düzenli olarak tutmaya başladım. Böylece elimde ne kadar para kaldığını ve onu nasıl harcarsam eksiye düşmeden ayı kapatabileceğimi öğrendim. Aynı zamanda birikim de yapabilmek için bireysel emeklilik sistemine katıldım. Ailemin tüketim davranışlarına olan bakışım da değişti. Mesela tüketimimizin ne kadarı lüks, bunlardan hangileri bizim için vazgeçilmez, hangileri değil diye düşünmeye başladım. Bu düşüncelerimi de ailem ile paylaştım. Aynı şekilde arkadaşlarım bütçelerini dengeleyemediğini söyledikçe
onlara da harcama alışkanlıklarına bakmalarını, gerekirse bu alışkanlıklarını değiştirmelerini tavsiye ediyorum. Bunu yaparken kendi hayatımdan ve bütçemden örnekler veriyorum. Mesela benim aylık gelirim şu, bunun şu kadarı rutin ödemelerimi (kredi kartı, yemek, yol, emeklilik gibi) oluşturuyor diye hesap yapıyorum. Bunları çıkardığımda da elime kalan para ile iki kere sinemaya gidebilir, üç kere dışarıda yemek yiyebilir ve bir kere de şehir dışına çıkabilirim diye plan yapıyorum. Aynı zamanda aileme de ihtiyaçları olduğunda ne kadar maddi destek verebileceğimi söylüyorum. Kardeşim benim ilk eğitim verdiğim katılımcılardan biriydi. Eğitimin yararını görmeye başladıkça, kendisi bunun çevreye de yayılmasını sağlamak için eğitmen olmaya karar verdi. Ayrıca diğer kız kardeşim da eğitmen olan kardeşimden katılımcı eğitimi aldı. Kuzenim Şebnem Arslanbay da şu anda yerel eğitmen.
Katılımcı Yeliz Çelebi - İstanbul
(Boğaziçi Üniversitesi son sınıf öğrencisi)
Sıkıntı çekmeden unutulmaz Paris tatili
Paramı Yönetebiliyorum eğitiminden sonra bütçemi gelir-gider-birikim sırasıyla değil, gelir-birikim-gider şeklinde düzenledim ve sonucunda eğitimin sadece teorik olarak değil, pratikte de yarar sağladığını gördüm. Soyut değil somut planlarla kendimi motive ederek bütçemi hazırlamaya başladım. Örneğin, staj yaparken kazandığım parayı, staj bittikten sonra yazın Paris’te gideceğim Fransızca kursunu düşünerek bütçelendirdim. Bu sayede para sıkıntısı çekmeden unutulmaz bir yaz tatili geçirdim. Gözlemlerim neticesinde, tüketim ve harcama davranışlarının da diğer alanlarda gelişen davranış biçimleri gibi önce ailede şekillendiğini fark ettim. Çünkü bilgi ve deneyimlerimi ailemle paylaşana kadar, sahip oldukları tüketim davranışları benim eğitim öncesi halimle aynıydı. Ben de eğitim sırasında edindiğim bilgileri ve bu konudaki vizyonumu onlara aktarmaya çalıştım. Örneğin, eğitimler sonucunda edindiğim finansal davranış biçimini, benzer bir bütçesi olan kardeşimin de benimsemesini sağladım. Eğitimi farklı kılan özelliklerinden biri de her yaş grubuna hitap edebilmesi. Çünkü aldığım eğitim, finansal davranış biçimindeki gelişimin yaşla doğrusal bir ilişkisi olmadığını gösterdi. Eğitimden edindiğim bilgi ve deneyimleri ailem veya arkadaşlarımla paylaştıktan sonra onların da kazanımlar edinmiş olmaları bu tezime kanıt teşkil etti.
Eğitmen Yavuz Borazan – Çanakkale
Yurtdışından bile talep var
Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinden sonra düzenli olarak her ayın başında ve sonunda bütçe notları tutmaya başladım ve bu bütçe notları tasarruf yapabilmemi sağladı. Artan paramı risk durumunu da göz önünde bulundurarak yatırım araçlarında değerlendirebilmeye başladım. Bakış açımdaki değişiklik ailemin de dikkatini çekti ve onlar da harcamalarında daha dikkatli olmaya başladılar. Eğitim verdiğim kişilere bütçe örnekleri gösterdikten sonra onların da kendilerine ait bütçe yaptıklarını gördüm. Daha sonraki aylarda bütçelerini benimle birlikte paylaşarak, görüş almak istemeleri ise beni çok mutlu etti. Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerine olan ilgi gün geçtikçe artıyor. Bunu bizzat kendim gözlemleme şansı yakaladım. Kuzenim, verdiğim Paramı Yönetebiliyorum eğitimine katıldıktan sonra harcama tutumlarında gerçekleşen olumlu değişimlerin çevresine de yansıdığını söylemişti. Böylece arkadaşlarının da eğitime grup olarak katılmak için talepte bulunduklarını anlattı. Aynı talep benim kendi arkadaş çevremden de geldi. Daha sonra yurtdışında yaşayan Türk öğrenci konseyleri de eğitimi almak için istekte bulundular.
Eğitmen Şennur Kadakal – İstanbul
Her Kuruş Kayıt Altında
Paramı Yönetebiliyorum eğitimine katılmadan önce çoğu insan gibi kendime acaba nerede yanlış yapıyorum diye soruyordum. Para biriktirmeye çalışırken borç ödeyemeyecek duruma geliyordum. Eğitimin ardından, harcadığımdan arta kalanı değil, kafamda belirlediğim oran kadar biriktirmeye başladım. Ayrıca cebimden çıkan her kuruşu kayıt altına aldım. Bu da bana bazı şeyleri kontrol edebilme ve takip altına alıp ona göre davranma özgürlüğü sağladı. Para harcamamı gerektirecek durumları önem sırasına göre dizdim, fedakarlık yapmam gereken durumları da gözden geçirdim. Eğitimlerden sonra ailemin ve çevremin harcama alışkanlıklarına fikri müdahalelerde de bulunmaya başladım. Eğitimlerin sadece bireyin kendisine fayda sağlaması değil, ulaşabildiğimiz kadar insanın yaşamına dokunabilme amacı gütmesi de projeyi bu kadar kıymetli ve sürdürülebilir hale getiriyor. İnsanların doğru bildiği ve sadakatle sürdürdükleri yanlışları fark edebilmek ve onları bu konularda uyarmak bizi faydalı bireyler haline getiriyor. Aileme yatırımlarını çeşitlendirme yoluyla riski dağıtmaları gerektiğini anlattım. Nispi olarak göze aldıkları risk oranında yatırım yapabilecekleri ürünlerden önlerine bir skala sundum. Arkadaşlarıma ise bir ay boyunca ellerine geçen paradan ayırabilecekleri oranlar kadar birikim yapmalarını önerdim ve yaptıkları harcamaları not etmelerini sağladım. Böylece keyfi ya da zaruri nereye ne kadar harcama yaptıklarını saptayabildiler.
Master Eğitmen Sevdanur Poslu – Eskişehir
Babamdan harçlık almadan kazandığım parayla idare ediyorum
Paramı Yönetebiliyorum projesiyle, eğitmen olan ablam sayesinde tanıştım. Aldığım eğitim sonrasında harcama alışkanlıklarım değişti. Kendi bütçemi yapmaya başladığımda ise gereksiz birçok harcama yaptığımın farkına vardım. Bu deneyimi akranlarımla paylaşmak istedim ve projeyi onlara duyurmak, aktarmak adına önce eğitmen, sonra master eğitmen oldum. Arkadaşlarımla kantinde yaptığımız en ufak harcamaları bile defterlerimize kaydetmek için yarışırız bazen. Onların da düzenli olarak harcamalarının kayıt altına alıyor olmaları, birikim yapabilmeleri beni mutlu ediyor. Okulun yanı sıra yarı zamanlı olarak çalışıyorum. Babamdan harçlık almadan kazandığım parayı yönetiyor olmam, projenin bana kazandırdığı en önemli davranış değişikliğidir. Bu sayede ailemin ekonomisine de katkı sağlamış oluyorum.
Eğitmen Simge Çakır – Uşak
Bir aya kalmaz cep telefonumu yenileyeceğim
Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinden sonra geliştirdiğim en önemli finansal davranış değişikliği para biriktirmem oldu. Uzun zamandır planladığım bir finansal hedefim vardı ama bir türlü para biriktiremiyordum. Bütçe yapmaya başladıktan sonra birikim yapabildiğimi gördüm, bu kendime olan güvenimi artırdı. Şimdi sadece bir ay sonra kendi birikimimle cep telefonumu yenileyebileceğim. Aile ve arkadaşlarımın tüketim davranışlarına olan bakışımın değişmesi ise çok kolay olmadı. Bu değişim belirli bir süreci kapsıyor. Önce kendiniz değişiyorsunuz, daha sonra çevrenizdekilerin tüketim alışkanlıklarına, harcama davranışlarına dikkat ediyorsunuz. Ben bir üniversite öğrencisiyim. Çevremdekilerin çoğu parayı doğru kullanamadıklarından, borçlarından şikâyet ediyor. Aslında arkadaşlar arasında bu sorunlar sık sık konuşulur. Ben bu sohbetleri fırsat olarak değerlendiriyorum, arkadaşlarımı bilgilendiriyorum ve kendimden örnekler veriyorum. Çünkü en çok merak edilen bu önerileri kendi hayatınızda uygulayıp uygulayamadığınız. Bu konuda da başarılı olduğum için önerilerimi dikkate alıp, sık sık danışıyorlar. İki hafta önce kredi kartı borcu olan bir arkadaşım konu hakkında benden yardım istedi. Birlikte ‘borç kapatma planı’ yaptık. İşe yaradığını görünce de çok mutlu olduk.
Eğitmen Uğurcan Top – Kırklareli
‘10 saniye’ kuralı çok işe yarıyor
Paramı Yönetebiliyorum eğitmeni olmadan önce bütçe yapmayı, beni zorlayan ve istediklerimi almama engel olan bir şey olarak görürdüm. Ancak eğitmen olduktan sonra aslında bütçe yapmanın zor ve sıkıcı olmadığını gördüm. Her ne kadar kimi zaman bozsam da genel olarak bütçeme sadık kalmaya çalışıyorum. Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerinden sonra özellikle ailem ve arkadaşlarımın harcama davranışlarına olan bakışım da değişmeye başladı. Kendi bütçemi yakınlarımın harcamaları ile karşılaştırıp, hangi alanlarda daha lüks ve pahalı harcamalar yaptıklarını saptıyorum. Daha sonra bu çıkarımlarımı yakınlarıma aktarıp, harcamaları hakkındaki görüşlerimi onlar ile paylaşıyorum. Kendi harcamalarını bana sunup onlar için bütçe hazırlamamı isteyenler oluyor. Ben de onları sıklıkla gerçekleştirdiğim eğitimlerime davet ediyorum. Eğitimler ile birlikte öğrendiklerimi çevremle de paylaşmayı çok istedim. Öncelikle işe ailemi bilgilendirerek başladım. Harcamalarımızın kontrolünü sağlamak, ihtiyaçlarımız doğrultusunda harcamalar yapmak adına birtakım çalışmalarda bulunduk. Arkadaşlarım ise genellikle eğitimlerime katıldıkları için öğrendiklerini hemen hayatlarına dahil edebildiler. Özellikle kadın katılımcılarımız giyim ve aksesuar harcamalarında 10 saniye kuralının çok işlerine yaradıklarını söylüyor. Daha ilginç olan ise arkadaşlarım daha önce“ Paramız mı var yönetelim” gibi tepkiler ile eğitimlerime katılırlardı. Şimdi ise gayet keyifli ve sohbet havasında geçiyor eğitimlerimiz.
Eğitmen Üzeyme Yağız – Kütahya
Pazarlama taktikleri artık benim için etiketlerden ibaret.
Paramı Yönetebiliyorum eğitimleri, kendime finansal davranış ilkeleri geliştirmem için bana bir pencere açtı. Eğitimden önce bildiğim fakat görmezden geldiğim gerçeklere karşı artık daha duyarlıyım. Harcama yapmadan önce kendime 10 saniye süre veriyorum ve düşünüyorum. Pazarlama taktikleri artık benim için sadece etiket ve tabelalardan ibaret. Fişlerimi biriktiriyorum ve en önemlisi de bütçemi yapıp, ona sadık kalmaya çalışıyorum. Aile ve arkadaşlarımın tüketim alışkanlıklarına olan bakış açım bile fazlasıyla değişti. Çevremdekilerin harcamalarına bile dikkat eder oldum. Herkese finansal bilinç aşılamak istiyorum. Bu amaçla da elimden geldiğince öğrendiklerimi ve tecrübelerimi yakınlarımla paylaşmaya çalışıyorum. Örneğin kaldığım öğrenci yurdundaki kız arkadaşlarıma kişisel harcamaları konusunda epey yardımcı olduğumu düşünüyorum.
Facebook’ta 45 bin takipçimiz var
Harcamak, alışveriş yapmak hepimiz için güzeldir. Kendimizi iyi hissederiz. Ancak harcamalarımız belirli bir disiplin içinde olmazsa, bütçemiz sarsılabilir. Bütçesini yönetmek ve böylece birikim yaparak hedeflerine ulaşmak isteyen gençler artık Facebook’ta, Paramı Yönetebiliyorum sayfasında bir araya geliyor. Paramı Yönetebiliyorum projesi 2013 yılında sosyal medyayı etkin bir şekilde kullanmaya başlayarak, gençlerle daha aktif bir iletişim içerisine girdi.www.facebook.com/paramiyonetebiliyorum adresinde bulunan Facebook sayfası, hayallerine ve hedeflerine ulaşmak isteyen gençlerle bütçe yapmanın ve birikimleri değerlendirmenin ipuçlarını paylaşıyor. Gençlerin yoğun ilgisiyle 2013’ün ilk dört ayında yaklaşık 45 bin takipçiye ulaşan sayfayı ağırlıklı olarak 18-24 yaş arası gençler ziyaret ediyor. Böylece hem bütçe yapmanın püf noktalarını öğreniyor, hem de Paramı Yönetebiliyorum eğitimlerini takip edip bu eğitimlere katılma fırsatı yakalıyorlar.
En hızlı büyüyen ikinci Facebook sayfasıyız
Sosyal medya üzerinden Türkiye’nin 81 ilinden on binlerce gence ulaşan ve interaktif bir iletişim kuran Paramı Yönetebiliyorum projesi sadece Facebook sayfası aracılığıyla 2013 yılının ilk dört ayında 20 milyondan fazla kişiye ulaştı. Sayfa, Şubat ve Mart aylarında Türkiye menşeili Facebook sayfaları arasında fan sayısını en hızlı arttıran ikinci sayfa olmayı başardı.
SAYFAMIZDAN BİRKAÇ BASİT İPUCU:
• Kadınların en büyük tutkularından biri de ayakkabı; evde onlarca ayakkabı varken yenisini almak bütçeyi sarsar, hedefleri bozar.
• Elektrikli su ısıtıcıları evlerin ve yurtların vazgeçilmezi; çok pratik fakat bir o kadar da çok elektrik harcar. Bu aletleri gerekmedikçe kullanmayın. Elektrik faturasını kontrol altına alın.
• Öğrencilikte en büyük giderlerden biri de yemek; yemeği evde yaparak bütçene katkı sağlamaya ne dersin?
140 karaktere neler sığmaz ki!
Eğitim duyuruları, gençlere tavsiyeler, bütçeler, hedeflere ulaşmanın mutluluğunu kanıtlayan fotoğraflar, basında çıkan haberlerin sevinci ve Türkiye’nin dört bir yanından arkadaşlarla deneyimleri paylaşmanın keyfini Twitter.com/paraniyonet hesabında bulabilirsiniz. Gençlerin aktif olarak kullandığı Twitter’da yaklaşık 100 bin kişiye ulaşıldı. Paramı Yönetebiliyorum projesinin Twitter hesabını takip eden gençler her an aktif. Bu sayfayı takip ettiğinizde her an bir ipucu yakalayabilir, bütçe yönetimi ve birikim yapmanın ipuçlarını öğrenebilirsiniz. Üstelik Türkiye’nin dört bir yanından gençlerle tanışacak, sorunlarınızı onların desteğiyle aşacaksınız.
Sesimizin yetmediği yerlere sosyal medya ile ulaşıyoruz
Habitat Kalkınma ve Yönetişim Derneği
Paramı Yönetebiliyorum Proje Koordinatörü Mustafa Özer
Sosyal medya tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de gençler arasında oldukça popüler. Türkiye Facebook ve Twitter kullanımında dünya sıralamasında ilk 10’da yer alıyor. Paramı Yönetebiliyorum projesi sosyal medyayı etkin bir şekilde kullanmaya başlayarak gençlere bütçeleme, birikim yapma ve sorunlarını akranlarıyla paylaşma imkânı vermiş oldu. Eğitmenlerimiz eğitimleri duyurmak için artık poster ve broşür gibi klasik metodların yanı sıra, sosyal medyanın da gücünü kullanarak daha fazla katılımcıya ulaşabiliyor. Eğitimlerde çekilmiş fotoğraflar, bütçe yapma ipuçları, gelen sorulara verilen cevaplar merak uyandırıcı bir şekilde farklı kesimlere yayılıyor. Bu da bize, gönüllü eğitmenlerimizin bulunmadığı ya da sesimizi duyuramadığımız yerlere projeyi ulaştırma imkanı veriyor. Konu, bütçe yönetimi ve birikim olunca, herkes kendisinden bir şey buluyor. Bu nedenle sadece paylaşmakla kalmıyorlar, yorumlarıyla hem içeriğe katkıda bulunuyor, hem de projenin günlük hayattaki savunucuları oluyorlar. Böylece proje hedef kitlesi olan gençlere ulaşırken, gençler de Birleşmiş Milletler’in öngördüğü çarpan etkisini sosyal medyadaki takipçi sayısı ile birleştirerek, bütçe yönetimi konusunda etkileşimde bulundukları herkese mesajlarımızı iletebiliyor.
ATÖLYEDEN AKADEMİYE HER YAŞA AYRI EĞİTİM
Paramı Yönetebiliyorum projesi dışında, bankaların kurumsal olarak yürüttükleri finansal bilinçlendirme çalışmaları da var. İşte sizin, çocuğunuzun ya da firmanızın yararlanabileceği bu atölye, eğitim programları ve akademilerden bazıları:
Gönüllüler okullarda
HSBC’den Akıllı Para Yönetimi Programı
HSBC tarafından 40’a yakın ülkede finanse edilen, ‘More Than Money- Akıllı Para Yönetimi Programı’ Türkiye’de Genç Başarı Vakfı işbirliği ve Şişli İlçe Milli Eğitim desteği ile yürütülerek, ilköğretim okulu öğrencilerinin para yönetimi becerileri kazanmaları için yaratıcı üşünce tarzı benimsemelerine yardımcı oluyor. Altı bölüm ve altı haftadan oluşan bu programda, tamamı HSBC çalışanlarından oluşan gönüllü eğitmenler, her hafta bir saat okullara giderek, öğrencilere paranın toplumdaki rolünü, parayı dengeli kullanmayı, bir iş kurarak gelir elde etmeyi ve bilinçli tüketici olmayı öğretiyor. HSBC gönüllüleri programa başlamadan önce Genç Başarı Vakfı’nın eğitim sürecinden geçerek, öğrencilerle irlikte oynayacakları oyunları ve uygulamaları deneyimleme fırsatı elde ediyor. Çocukların hayatta bilinçli karar vermelerini ve ileride kaliteli bir yaşam sürdürebilmelerini sağlamak için para yönetim becerisi kazanmaları oldukça önemli. Basitçe ‘parayı harcamak, paylaşmak, iriktirmek, paranın yolculuğu, banka hesabı’ gibi kavramların erken yaşta öğrenilmesi, çocuklara kendi önceliklendirmelerini doğru bir şekilde yapabilme becerisi kazandırmada oldukça faydalı oluyor.Akıllı Para Yönetimi Programı ilk olarak 2011 senesinde HSBC’den 35 kişilik gönüllü eğitmen kadrosuyla başlamış ve 240 öğrenciye ulaşılmıştı. Programın 2012-2013 öğretim yılı ilk döneminde 38 gönüllü, ikinci döneminde ise 100 gönüllü programa katıldı. Böylelikle HSBC gönüllüleri sayesinde sadece bu sene toplam 900 öğrenci akıllı tüketici olma yolunda önemli bir adım attı.
Aile ekonomisi ülke ekonomisinin temelidir!
TEB’den Aile Akademisi
Türk Ekonomi Bankası (TEB), ülke ekonomisinin temelini oluşturan aile ekonomisi konusunda toplumu bilinçlendirmek ve finansal okuryazarlık düzeyini yükseltmek amacıyla TEB Aile Akademisi’ni hayata geçirdi. “Aile ekonomisi ülke ekonomisinin temelidir” düşüncesinden yola çıkılarak başlatılan proje ile uzun vadede Türk halkının bankacılık işlemlerine ilişkin bilgilerinin artırılması, tasarruf ve birikim bilincinin yerleştirilmesi hedefleniyor. Bu amaçla düzenlenen seminerlerde ailelere, bütçe yönetimi ve birikimlerini hangi finansal araçlarla değerlendirebilecekleri konusunda yol gösteriliyor. TEB Aile Akademisi’nde işlenen konuların temelinde ev ekonomisi yatıyor. Kredi kartlarının doğru kullanımı ve bilinçli borçlanma, gelir gider dengesinin hesaplanması, bunun sonucunda harcama ve tasarrufların daha doğru şekilde planlanması için yapılması gerekenler, Aile Akademisi kapsamında katılımcılara aktarılan konular arasında yer alıyor. Bunlara ek olarak faiz ve stopaj gibi finansal terimlerin doğru anlamlarını da öğrenen katılımcılar, Internet Bankacılığı ve Mobil Bankacılık gibi kanalların kullanımına, yasal yükümlülük ve haklara ilişkin de bilgi sahibi oluyor. Şube müdürleri tarafından verilen TEB Aile Akademisi’nin ücretsiz eğitimlerine TEB müşterisi olsun olmasın, ailesinin ekonomisini daha iyi yönetmek isteyen herkes katılabiliyor. 5 Ekim 2012’de lansmanı gerçekleştirilen TEB Aile Akademisi kapsamında bugüne kadar bin 700 etkinlik ile 35 bin kişiye ulaşıldı. Ocak ayında Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile bir protokol imzalanarak, Bakanlığın Aile Eğitim Programı
kapsamında finansal okuryazarlık eğitimi verilmesi TEB tarafından üstlenildi.
İnternette Junior Uygulaması
TEB Aile Akademisi kapsamında çocuklar için de TEB Junior uygulaması hayata geçirildi. Internet üzerinde www.tebjr.com adresinden ulaşılabilen TEB Junior uygulamasıyla, eğlenceli eğitim modülleri kullanılarak çocuklara ekonomi ve para yönetimiyle ilgili temel bilgiler veriliyor. ‘Biriktirçalış ve kazan’ gibi oyunlar aracılığıyla çocukları paranın nasıl kazanıldığı ve nasıl biriktirildiği konusunda eğiten TEB Junior’ın, çocukların finansal anlamda daha sorumlu bireyler olarak yetişmelerine yardımcı olacağına inanılıyor. TEB Junior, dijital pazarlama iletişiminde sektörün en iyilerinin belirlendiği ‘Mixx Awards Türkiye 2012’ kapsamında ‘Marka Destinasyon Siteleri’ kategorisinde Altın Mixx, ‘Markalı İçerik’ kategorisinde ise Bronz Mixx ödülüne layık görüldü. Ayrıca, Altın Mixx kazandığı kategoride yarışmanın uluslararası ayağı olan Mixx Europe’a katılmaya da hak kazandı.
Hedef 5 bin öğrenci
ING BANK’tan ‘Turuncu Damla’ Tasarruf Eğitimleri
ING Bank liderliğinde, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü himayesinde gerçekleştirilen ‘Turuncu Damla’ Tasarruf Eğitimleri, ilkokul 3. ve 4. Sınıflara yönelik tasarruf odaklı bir finansal okuryazarlık projesi olarak hayata geçirildi. Modeli itibarıyla Türkiye’de bir ilk olan ve akademik çalışmalar ile desteklenen proje kapsamında, 2012-2013 eğitim döneminde İstanbul’da 12 bölgede, toplam 15 okulda yaklaşık 2 bin ilkokul 3.sınıf öğrencisine eğitim verilmesi planlandı. Tasarruf bilincinin öğrencilere sınıf öğretmenleri tarafından hikâyeler, diyaloglar, soru– cevap ve tartışma yöntem ve teknikleri ile anlatılacağı sekiz haftalık eğitimlere 15 Nisan’da başlandı. Öğrencilere verilecek eğitim öncesinde 50 sınıf öğretmeni proje içeriğine ilişkin eğitimden geçirildi. Projedeki eğitim metodolojisi, çocuklara yaratıcı, yansıtıcı ve eleştirel düşünme, yorum yapma, çıkarımda bulunma, basit hesaplama ve bütçeleme gibi beceriler kazandırmayı amaçlarken liderlik, inisiyatif alma, empati kurma alanlarındaki gelişime yönelik teknikleri de içinde barındırıyor. ‘Turuncu Damla’ kapsamında verilecek tasarruf eğitimi, kısıtlı kaynak algısı ve bütçeleme, tasarruf yapma ve akıllı alışveriş, cezbedici ürüne karşı tasarruf yapma, sabırlı olma, isteklerini bekletme ve plan yapma, grup kararları alma temalarından oluşuyor. Her temaya yönelik tasarlanan hikâyeler kapsamında elde edilmesi hedeflenen kazanımlar ise planlamadan, istekleri bekletmeye, harcama ve birikim kavramını tanımlamaktan bilinçli tüketime, örnek para biriktirme davranışını aktarmaktan mevcut imkânları tutumlu değerlendirmeye, ihtiyaçlar ile istekleri ayırt etmekten seçimleri öncelikli ihtiyaçlar üzerinden yapmaya kadar birçok alanda ufuk açarak çocukları bilinçlendirecek. Koç Üniversitesi’nin içerik ve ölçümleme, REC Türkiye’nin (Bölgesel Çevre Merkezi) saha koordinasyonu ve PSİ Danışmanlık’ın pedagojik destekleriyle gerçekleştirilen ‘Turuncu Damla’ projesinin, ilk yılında 5 bin öğrenciye ulaşması hedefleniyor.
60 yıllık gelenek
İŞ BANKASI’dan Kumbara Dergisi
Ülke çapında tasarruf bilincinin de simgesi olan İş Bankası Kumbarası, çocuklarda tasarruf bilincinin benimsenmesi amacıyla 1928 yılında hayata geçirildi. 1931 yılında ise ‘Kumbara’ adındaki çocuk dergisi yayın hayatına başladı. Dergi, 60 yılı aşkın sürede geniş bir okur kitlesine ulaşmayı başardı. 2010 yılı itibariyle tekrar yayınlanmaya başlanan dergi, Türkiye’deki en büyük A tipi fonu olan İş Bankası Kumbara Fonu’na sahip çocukların adreslerine ücretsiz olarak gönderilmektedir. 8- 15 yaş arasındaki çocuklara yönelik dergi, 0 -7 yaş arasındaki çocuklar için de Mini Kumbara adıyla farklı bir içerikle basılmaktadır. Derginin önceki sayılarına kumbarafon.com.tr adresinden ulaşılabiliyor.
Bütçe Tutum Tasarruf Atölyeleri
Para yönetiminin ve finansal okuryazarlığın çocuk yaştan itibaren öğrenilmesi gerektiği bilinciyle Türkiye İş Bankası Müzesi’nde ‘Bütçe Tutum Tasarruf’ Atölyeleri de düzenleniyor. Bu atölye ile erken yaşta bilinçli tüketim konusunda farkındalık kazandırılması hedefleniyor. Tasarruf etme fikrinin yerleşmesi için konuyla ilgili çizgi film gösterimi, hikâye anlatımı, etkileşimli oyunlar içeren çalışmada çocuklar, kumbaralarını kendileri tasarlıyor. Yaz ve yarıyıl tatilleri hariç, eğitim-öğretim dönemleri boyunca uygulanan atölyeye bugüne kadar 193 grupta toplam 6 bin 360 öğrenci katıldı. ‘Bütçe Tutum Tasarruf’ Atölyesi ile çocuklar, tutumlu olmanın ve tasarrufun uzun vadede olumlu etkisini çizgi filmdeki örnek olay üzerinden anlamlandırıyor, ailelerinden aldıkları harçlıkları nasıl kullanmaları gerektiğini öğreniyor. Çocuklar ayrıca kendi tasarladıkları kumbaraları evlerine götürerek, atölyede edindikleri bilgilerle küçük tasarruflarını bu kumbaralarda biriktirebiliyor.
Müşteriler ‘akademili’ oluyor
YAPI KREDİ’den Bankacılık Akademisi
Yapı Kredi Bankacılık Akademisi, Türkiye’de bir ilki gerçekleştirerek Yapı Kredi kurumsal ve ticari bankacılık müşterilerine yönelik sertifika programlarına başladı. Bankacılık ürünleri ile ilgili farkındalık yaratmak ve bankacılık süreçleri konusunda bilgilendirmek amacıyla hayata geçirilen programın ilki, 2012 Aralık ayında gerçekleştirildi. 2013 yılında devam eden eğitimlerin ikincisi Şubat, üçüncüsü de Mart ayında yapıldı. Büyük çoğunluğu Yapı Kredi Bankacılık Akademisi’nin iç eğitmenleri tarafından verilen eğitimler, ‘Dış Ticaretin Finansmanı ve Krediler, Nakit Yönetimi Ürünleri, Proje Finansmanı, Hazine ve Türev
Ürünler’ konularından oluşuyor. Bugüne kadar gerçekleştirilen üç sertifika programına 45 firmadan toplam 57 kişi katıldı. Yapı Kredi 2013 yılı boyunca bankacılık ve finans ile ilgili eğitimlere devam ederek, 300’e yakın firmanın temsilcisine ulaşmayı hedefliyor.
Sosyal medyanın en önemli işlevi yeni davranış kalıpları oluşturması
NAZAN SOMER ÖZELGİN
YAPI KREDİ PERAKENDE BANKACILIK GENEL MÜDÜR YARDIMCISI VE İCRA KURULU ÜYESİ, VISA EUROPE YÖNETİM KURULU ÜYESİ VE TÜRKİYE ÜST KURULU BAŞKANI
Gençler pek çok kavram, olgu ve yenilikten sosyal medya sayesinde haberdar oluyor. Bunun yanı sıra sosyal medya, iletişimi hızlandıran, kişiselleştiren ve samimileştiren bir mecra. Son dönemde tüm pazarlama iletişim dinamikleri de bu yönde değişiklik gösteriyor. Her kurum ve marka bu yeni dinamiklere uyum sağlamaya çalışıyor. Bu noktada gençler arasında finansal bilinci geliştirmeyi amaçlayan bir projenin sosyal medya bacağının yaratılmış olması daha da önem kazanıyor. “Paramı Yönetebiliyorum” projesiyle ilgili farkındalığı artırmada sosyal medyanın gücü yadsınamaz bir gerçek. Projenin yakaladığı takipçi sayısı ve sayfanın aktifliğinden de bu net bir şekilde anlaşılıyor. Gençlerin bütçe kavramını öğrenmeye ve finansal bilinç edinmeye erken yaşta başlamalarının çok önemli olduğuna inanıyoruz. Bu farkındalığın, profesyonel hayata geçtiklerinde hayatlarına daha doğru yön vermelerine, harcama alışkanlıklarını düzenlemelerine ve gelir-gider dengesini sağlamalarına vesile olacağını düşünüyoruz. Dolayısı ile gençlerde finansal okuryazarlık oranını artırmak konusunda çok etkili olduğuna inandığımız “Paramı Yönetebiliyorum” projesinin sadece içinde yer almaktan değil, etkili tüm iletişim araçlarının seferber ediliyor olmasından da son derece mutluyuz.
İnternet kullanıcılarının yüzde 72’si 12-34 yaşında
MURAT ATALAY
İŞ BANKASI BİREYSEL BANKACILIK PAZARLAMA MÜDÜRÜ
Ülkemizde 32,4 milyon Facebook kullanıcısı ve 9 milyon Twitter kullanıcısı bulunuyor. Bu rakamlar dijital dünyanın, özellikle kişilerin kendilerinin içerik üretip paylaştığı sosyal platformların, markaların gerek bilinirlik gerekse vermek istedikleri mesajların ulaşacağı kitleler açısından vazgeçilmez bir mecra olduğunu ortaya koyuyor. Paramı Yönetebiliyorum projesi, dört yıldır ülke genelinde düzenlenen eğitimlerle gençlerimizi temel finansal kavramlar ile tanıştırıyor, bütçe yapma alışkanlığı kazandırıyor, tasarruf ve para biriktirmenin yararları hakkında bilinçlendiriyor. Doğası gereği sosyal medya, özellikle Paramı Yönetebiliyorum gibi sosyal sorumluluk içerikli projelerin, kendi destekçilerini, kendi topluluklarını yaratmaları, etkileşim sağlamaları açısından vazgeçilmez bir alan. Türkiye’deki internet kullanıcılarının yüzde 72’sinin 12-34 yaş aralığında olduğu bilgisini de dikkate aldığımızda, Paramı Yönetebiliyorum’un sosyal medyada daha fazla sayıda kişiye ulaşarak finansal bilinç kavramını daha geniş kitlelere ulaştırmasının önemli olduğunu düşünüyorum. Türkiye’nin geleceği gençlerimizin ve toplumumuzun yararına olacak, finansal bilincin tabana yayılması ve ülkemizin tasarruf oranının gelişimine olumlu katkı sağlayacak bu çok değerli sosyal sorumluluk projesine iştirak eden, destek sağlayan tüm kurum ve kuruluşları tebrik ediyorum.
Mesajlar 8 milyon kişiye ulaştı
GÖKHAN MENDİ
TEB BİREYSEL VE ÖZEL BANKACILIK GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
TEB olarak, ‘samimi bankacılık’ ve ‘ailenin danışman bankası olma’ anlayışıyla, Vise Europe’un 2009 yılından bu yana devam eden ‘Paramı Yönetebiliyorum’ projesi kapsamında yürütülen çalışmalara destek vermekten mutluluk duyuyoruz. Projenin hedefindeki gençler için sosyal medya gündelik hayatın vazgeçilmez, doğal bir parçası haline gelmiş durumda. Proje kapsamında bütçe yapma, borçlanma, finansal araçlar, harcamalar, basit tasarruf yöntemleri ve birikim konularındaki mesajlar sosyal medya aracılığıyla kısa bir süre içinde 8 milyonu aşan geniş bir kitleye ulaştırıldı. Paramı Yönetebiliyorum projesinin gençler arasında finansal bilinci geliştirerek, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma sürecine katkıda bulunacağına ve sosyal medya ağlarının kullanımıyla kısa sürede geniş kitlelere ulaşacağına inanıyorum. TEB olarak, toplumun finansal okuryazarlık seviyesinin yükseltilmesine katkı sağlamak en önemli sosyal sorumluluk çalışmalarımız arasında yer alıyor. Bu doğrultuda Ekim 2012’de hayata geçirdiğimiz TEB Aile Akademisi kapsamında şube müdürlerimiz bugüne kadar 35 bin kişiye ücretsiz finansal okuryazarlık eğitimi verdi. Finansal konular hakkında bilgi sahibi olmak isteyen herkesi eğitimlerimize bekliyoruz. Finansal bilincin küçük yaşlarda gelişmeye başladığına olan inancımızla çocuklara da tasarrufu ve ekonomiyi www.tebjr.com üzerinden oyunlar ve eğlenceli uygulamalar ile
öğretiyoruz.
Hedef kitle ‘bilinçli tüketici’
ONUR GENÇ
GARANTİ ÖDEME SİSTEMLERİ GENEL MÜDÜRÜ
Şirketler son dönemde sosyal medyanın gücünün farkına varmaya, genç hedef kitleye sosyal medya kanallarında yoğunlaştırdıkları tanıtım ve pazarlama faaliyetleriyle ulaşmaya başladılar. Gençlerin, sosyal medya kullanım oranının yükselmesiyle beraber, daha hızlı ulaşılabilir konuma gelmeleri markalar tarafından tercih edilmelerinin en büyük sebebi. Aynı zamanda viral çalışmaları destekleme ve yayma potansiyellerinin yüksek olması da markaları gençlere yönelten bir diğer etken. Paramı Yönetebiliyorum gibi projelerde, şirketlerin sosyal medya için hazırladıkları içeriğin, hedef kitlenin anlayacağı şekilde yalın ve açık olduğunu gözlemliyoruz. Bu da hedef kitleyi zamanla ‘bilinçli tüketici’ haline getiriyor. Şirketler, projeleri için ayırdıkları dijital medya yatırımlarının büyük bir kısmını, tüketiciyi bilinçlendirmek amacıyla sosyal medyada değerlendiriyor. Firmaların bu yöndeki çalışmaları, proje ya da marka ile ilgili bilinirliğin kısa sürede artmasını sağlıyor.
Bambaşka bir kitle, bambaşka bir mecra
OSMAN TANAÇAN
ZİRAAT BANKASI ÖDEME SİSTEMLERİ GRUP BAŞKANI
Topluma ve gelecek nesillere, sorumluluk sahibi, örnek bireyler yetiştirilmesine sağlanan katkının ne kadar önemli olduğunu biliyoruz. Bu nedenle, Ziraat Bankası olarak Paramı Yönetebiliyorum projesi içinde yer almaktan ve gençlerin finansal bilinçlenmesine katkı sağlamaktan mutluluk duyuyoruz. Bankacı bir babanın oğlu olarak ilk birikim tecrübelerimi Ziraat Bankası kumbarası ile yaşamıştım. Bugün ise gençler bu tecrübeyi çok farklı platformlarda ediniyor. Günümüzün en etkili iletişim aracı olan sosyal mecralar gençlerin finansal okuryazarlığının ve farkındalığının arttırılması açısından büyük önem kazanmaktadır. Bugün artık karşımızda bambaşka bir müşteri kitlesi, bambaşka bir mecra var. Ülkemizde gençlerin yarısı sosyal medyada nefes alıyor, tüketiyor ve paylaşıyorlar. Sosyal medyanın Paramı Yönetebiliyorum projesinin yaygınlaşmasında tetikleyici bir gücü olduğuna inanıyor, Visa olarak bu mecralarda gösterdiğiniz çabayı takdirle karşılıyorum. Ziraat Bankası olarak biz de genç müşteri kitlemiz için yarattığımız Genç Kart ve Genç Bankkart ürünlerimizi özellikle gençlerin yoğun kullandığı ve yaşamlarının bir parçası haline gelen sosyal mecralarda tanıtmayı, buralarda onlarla etkileşim halinde olmayı önemsiyoruz.
Finansal bilinçlendirmede yeni fırsatlar
MERİÇ KAYTANCI
VAKIFBANK ÖDEME SİSTEMLERİ BAŞKANI
Türkiye’de 18-34 yaş aralığında 21 milyon kişi tarafından kullanılan sosyal medya, bu günlerde hayatımızın önemli bir parçası haline geldi. Özellikle Facebook ve Twitter gibi sosyal ağlar finansal bilinçlendirme ve bilgilendirme anlamında bize yeni fırsatlar sunuyor. Sosyal medya gençlerin kendi yaratıcılıklarını kullanabildikleri ve kendilerini özgür hissettikleri bir alan olduğu için bu alanda yapılacak pazarlama faaliyetlerinin özellikle gençlere yönelik projelerde, klasik pazarlama faaliyetlerine kıyasla daha fazla katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Visa’nın liderliğinde, gençleri finansal okuryazarlık konusunda bilinçlendirmek amacıyla oluşturulan Paramı Yönetiyorum platformunda, sosyal medya uygulamalarının projenin gelişimine büyük katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Bu kanalların yardımıyla bütçe yapma, harcamalar, borçlanma, finansal araçlar, basit tasarruf yöntemleri ve birikim konularındaki mesajlarımızı ve ipuçlarımızı hızla geniş kitlelere iletebileceğiz.
Misyonumuza dijital mecralarda devam ediyoruz
KUNTER KUTLUAY
FİNANSBANK ÖDEME SİSTEMLERİ VE ALTERNATİF KANAL YÖNETİMİ GENEL MÜDÜR YARDIMCISI
Finansbank olarak, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedefi doğrultusundaki sorumluluğumuzu biliyor ve başta gençler olmak üzere ilk hesap, ilk banka ya da kredi kartı gibi ürünler aracılığıyla bankacılık hizmetleri ile yeni tanışanları bilinçlendirmeyi bir misyon olarak kabul ediyoruz. Sosyal medyayı doğru kullanmanın bu misyonu yerine getirmekteki gücünün de farkındayız. Özellikle Paramı Yönetebiliyorum gibi özel bir yaş aralığını hedef alan projeler için sosyal medyanın katkısı tartışılmaz. Zira projenin hedef kitlesinin, başta sosyal medya olmak üzere dijital mecraları etkin olarak kullandığını, hatta hayatlarının her alanına entegre ettiklerini çeşitli araştırmaların yanında, internet ve mobil bankacılık kanallarımıza olan ilgilerinden de biliyoruz. Finansal okuryazarlık, henüz öğrenci ya da iş yaşamına yeni atılmış olan hedef popülasyona yaş itibariyle ağır bir sorumluluk getirebilir ya da sıkıcı bir konu gibi görünebilir. Ancak sosyal medya dinamikleri, en çetrefilli konuların bile en sade ve temel haliyle anlatılmasına ve anlaşılmasına olanak verdiği için hem geniş kesimlere ulaşmaya, hem de bu kesimlerin konuya entegre edilmesine olanak veriyor. İnsanlara, bulunmaktan zevk aldıkları bir ortam olan sosyal medyada projeyi anlatmak, Paramı Yönetebiliyorum’un başarısındaki en önemli adımlardan biri oldu.
Tecrübe konuşuyor!
Hayatları finansal meselelere kafa yorarak geçirmiş dört önemli isimden kulaklara küpe olacak tavsiyeler
Bütçe krizinde soğukkanlı davrandım
GÜLFEM TOYGAR
LİMANGO, ARABULVAR, OG LI e-SOLUTIONS PLATFORM GENEL MÜDÜRÜ
İlk paranızı nasıl kazandınız?
- 16 yaşındayken yaz tatilinde, turizm sektöründe kısa dönemli bir işe girmiştim. Bu benim ilk işim oldu. İlk maaşımla ve ilk kez para kazanmanın heyecanıyla aileme hediyeler aldım. Anneme, babama ve kardeşime tişört almıştım, hiç unutmuyorum.
Bütçe yapmayı ne zaman ve nasıl öğrendiniz? Sizi kim yönlendirdi?
- İlkokulda ailemden harçlık almaya başladım ve ilk bütçemi bu harçlıklarla yaptım.Harçlığımı, harcamalarıma ve isteklerime göre dengelemeye, almak istediğim şeyler için de biraz para biriktirmeye çalışıyordum. Harcamalarımı planlarken de annem ve babama danışırdım, onlar bana yol gösterirdi.
Bütçe yaparken nelere dikkat edersiniz?
- Bütçemizi yaparken eşimle öncelikle gider kalemlerini belirleriz. Gelirimize göre zorunlu giderlerimizi bir kenara ayırdıktan sonra, ailemizin önceliklerine ve kızımızın ihtiyaçlarına göre plan yaparız. Gelir – gider planını listelerken istek ve ihtiyaçlarımızı net olarak belirleyeme çalışırız. Burada dikkat ettiğimiz diğer önemli bir konu da zorunlu giderleri çıkardıktan sonra, istekten doğan giderlerimizde bizi uzun vadede mutlu edecek harcamalara öncelik vermek.
Kişisel birikimlerinizi nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Ailemin tüm giderleri, ihtiyaç ve istekleri sonrasında, kızımızın geleceği ve bizim geleceğimiz için birikim yapıyoruz. Bu birikimi uzun vadede kâr getirecek güvenli yatırımlara yönlendiriyoruz. Ailemin geleceği söz konusu olduğu için risk almadan kazançlı yatırımlar yapmaya çalışıyoruz.
Gençlere kontrollü harcama ve bütçe yapma konusunda tavsiyeleriniz nelerdir?
- Öncelikle düzenli bir gelirleri olmadan kredi kartı ve kredi kullanmamalarını tavsiye ederim. Yaptıkları ödemeleri, yapmayı planladıkları tüm masrafları not etmeleri önemli. Böylece zorunlu harcamalar ile keyfi harcamalarını net bir şekilde görebilirler ve planlamalarını bu doğrultuda yapabilirler. Gelirleriyle orantılı olarak mümkünse bir kenara ayırabildikleri kadar para ayırsınlar. Bütçeleri ile ilgili bir sıkıntı yaşamaya başladıkları zaman daha soğukkanlı davranıp, sıkıntı büyümeden mutlaka uzman birilerine danışmalarını tavsiye ederim.
100 TL kazanıyorsam
101 TL harcamam
NURTEN ÖZTÜRK
OPET YÖNETİM KURULU ÜYESİ
İlk paranızı nasıl kazandınız?
- Yüksek öğretmen okulu mezunu bir öğretmen olarak Akşehir Öğretmen Okulu’na atandığım zaman evli ve ilk çocuğuma beş aylık hamileydim. Fikret ile birlikte okulu normal süreden bir yıl önce bitirmiş ve evlenerek onun ailesinin yaşadığı Gaziantep’in İslâhiye kazasına gitmiştik. O güne kadar benzer durum olmadığı gerekçesi ile diploma alamadığımız için atama da yapılamamıştı. Tek çözüm olarak evlenip ailenin yanına taşınmayı ve Fikret’in ücretli derslere girerek ailemizi geçindireceğini düşündük. Çok cüzi bir gelirle bu geçici süreci atlatmayı başardık. Gerçek öğretmenliğe başladığımızda mutluluğumuz sonsuz , ihtiyaçlarımız çoktu. İki kişilik öğretmen maaşı ile ev kirasını ödeyip ancak birkaç parça eşya alabilmiştik.
Bütçe yapmayı ne zaman ve nasıl öğrendiniz? Sizi kim yönlendirdi?
- Babam bir köy öğretmeniydi. Bizim çocukluk yıllarımızda evimizde dengeli beslenmemiz için gerekli her şey bulunurdu ama babamın maaşı ay sonunu borçsuz getirmemize yetmezdi. Maaşı aldığında annemle masanın başına oturur nereye ne kadar ödeyeceklerine birlikte karar verirlerdi. Kardeşlerimle ben de kulak misafiri olurduk. Acaba bu para ne zaman bize yetecek miktarda olacak da ailemiz rahat edecek diye düşündürdüm. Bize alınacak bir ayakkabı veya giysi konuşulduğunda ise çok sevindirdik ama kullanırken de bir o kadar dikkatli davranırdık. İlkokul son sınıfa geldiğimde beni karşılarına alarak “Mutlaka oku kızım, hem kendine hem ailene hem de topluma yararlı ol. Evimize çift maaş girseydi daha rahat yaşardık. Annen de daha mutlu olurdu eminim. Ama elimize geçen para bu ve seni başka bir şehirde okula göndereceğiz. Şimdi senin eğitimin ve harçlığın için ne ayırabiliriz, bakalım” diyerek masanın başına birlikte oturmuş ve bütçemizi yapmıştık.
Bütçe yaparken nelere dikkat edersiniz?
- Gelir-gider dengesini doğru kurmaya ve gider hanemin gelir hanemi aşmamasına özen gösteririm. Örneğin: 100 TL kazanıyorsam 101 TL harcamam. Umulmayan giderler için ve emniyet akçesi olarak mutlaka pay ayırırım.
Kişisel birikimlerinizi nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Eşim de, ben de aile çıkarlarını kendi çıkarlarımızın üstünde tutarız. Bunu ben kazandım, benim param sözlerini hiç kullanmadım. Ailemiz çok girişimci bir ruha sahip olduğu için paramızı ortak onayladığımız projelerde değerlendiririz. Ama yaşamımın her döneminde beni rahat yaşatacak düzenli bir gelir kaynağım olmasını çok önemserim.
Gençlere kontrollü harcama ve bütçe yapma konusunda tavsiyeleriniz nelerdir?
- “Ayağını yorganına göre uzat” sözünü en iyi uygulayanlardan biriyimdir. Aklıma her koyduğumu uygulamak için çok çalışırım ama aklıma her eseni almam. Gereksiz harcamalar yapmamaya özen gösteririm. Bugüne kadar da pişmanlık duymadım. Bazı kişiler vardır, ayın son günü tüm parasını bitirmiş yeni maaşı bir gün gecikse aç kalacak durumdadır. Ben maaştan artırdığımı harcamaya, yeni maaşımı aldığım gün başlarım. Emniyet akçeme dokunmadan... Günümüzde gençleri para harcamaya kışkırtan o kadar çok şey var ki! İhtiyaçları olup olmadığını iyice düşünmeden aldıklarından, sonradan kendileri de huzursuz olacaktır, eminim.
İlk paramı bahşişlerden kazandım
BATU AKSOY
TURCAS CEO’SU VE YÖNETİM KURULU ÜYESİ
İlk paranızı nasıl kazandınız?
- İlk paramı çocukken Sarıyer’de tuttuğum balıkları komşulara dağıtırken ve yine çocukken komşuların elektrik-mekanik tamirat işlerini yaparken aldığım bahşişlerle kazandım. Gerçek anlamda da ilk işim, Amerika’da üniversiteden mezun olduktan yaklaşık bir hafta sonra çalışmaya başladığım telekomünikasyon şirketinde oldu. Türkiye’ye dönene kadar orada çalıştığım bir sene boyunca mütevazi de olsa bir birikim yapmaya çalıştım.
Bütçe yapmayı ne zaman ve nasıl öğrendiniz? Sizi kim yönlendirdi?
- Bütçe yapmayı staj yaptığım Merrill Lynch firmasında öğrendim. Ardından Türkiye’ye dönmemle birlikte çalışmaya başladığım aile şirketimiz Aksoy Holding’de enerji projelerimizin fizibilite çalışmaları esnasında, bu durum biraz daha gelişti. Yönlendirilmemde ise yabancı ortaklarımızın ve şirket profesyonellerimizin büyük katkısı oldu.
Kişisel birikimlerinizi nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Kişisel birikimlerimle ilgili portföy yapmaya veya direk yatırım yapmaya özen gösteririm.
Gençlere kontrollü harcama ve bütçe yapma konusunda tavsiyeleriniz nelerdir?
- Her bireyin kişisel ve/veya ailenin toplu harcamalarını, bir şirket gibi, kazancına oranla belli rasyoların üstüne çıkmadan yapmaya özen göstermesinde ve bunu basit de olsa bir bütçe mantığında yapmasında fayda var. Bunları yaparken gelirleri artırmak ise en önemli unsur.
Niyet kutusundan çıkan okul harçlığı
BÜLENT ŞENVER
ETİK DEĞERLER MERKEZİ DERNEĞİ KURUCU GENEL BAŞKANI
İlk paranızı nasıl kazandınız?
- İlk paramı ilkokul dördüncü sınıfta kazandım. Annem bana her gün harçlık verirdi. Bir gün bana harçlık verecek parası olmadığını görünce kendi harçlığımı kendim kazanmaya karar verdim. Mısır Çarşısı’ndan bir niyet kutusu aldım. Okulda çocuklara niyet çektirip harçlığımı çıkarmaya başladım.
Bütçe yapmayı ne zaman ve nasıl öğrendiniz? Sizi kim yönlendirdi?
- Darüşşafaka Lisesi’nde izciyken hocamız Hayrettin Cete, beni oba başı yapmıştı. Bir gün bana toplu bir para emanet etti ve “Bu parayla obanın her türlü ihtiyaçlarını üç gün boyunca karşılaman gerekiyor. Paran biterse kendi başınızın çaresine kendiniz bakarsınız” dedi. Böylece bütçe yapmayı öğrendim.
Bütçe yaparken nelere dikkat edersiniz?
- Birincisi giderleri bütçelerken unuttuğumuz bir gider var mı? İkincisi ise gelirlerimizi tahsil edebileceğimizden emin miyiz? Bütçe yapanlar bunları dikkate almadıklarından zor durumda kalabilirler.
Kişisel birikimlerinizi nasıl değerlendiriyorsunuz?
- Riski az olan ve nakte çevrilme kabiliyeti yüksek olan yatırım araçlarını tercih ediyorum. Kendime bir sepet yaptım. Sepetin içinde biraz banka mevduatı, biraz döviz, çok az da hisse senedi var. Az sayıda gayrimenkul yatırımım da bulunuyor.
Gençlere kontrollü harcama ve bütçe yapma konusunda tavsiyeleriniz nelerdir?
- Hayattan tat alacakları harcamaları yaparken cimri olmasınlar. Ancak tasarruf etmeyi de bir alışkanlık haline getirsinler. Ayda 10 TL dahi olsa tasarruf etsinler. Meblağ değil, tasarruf alışkanlığı kazanmak önemli.